İNGİLİZ GİZLİ BELGELERİNDE TÜRKİYE
EROL ULUBELEN –kitap özeti-
Önsözünden ;
“ Aşağıda okuyacağınız belgeler 46 cilt tutan İngiliz Gizli Belgelerinden alınmıştır… Osmanlı İmparatorluğunu parçalamak için başta İngiltere olmak üzere Avrupa’nın emperyalist devletlerinin çevirdiği bütün oyunları en açık biçimde ortaya koymaktadır.
Bu belgelerin bize öğreteceği pek çok şey vardır.
İlki Emperyalizmin gerçek karakteri.
İkincisi devletler arası ilişkileri mutlaka şahıslar arası dostluklardan ayırmak gerektiğidir…..
Akıllı yöneticiler için sadece ulusal çıkarlar vardır…..
Ve nihayet bu belgeler bize* halklarına ihanet eden devlet adamları ile gerçek vatanperverler arasındaki farkı açıkça göstermektedir.
…… Bugün canlılığı ile yaşatılan bir Ermeni sorunu vardır. Geçmişte*Ermeni’lerin nasıl tahrik ve teşvik edildikleri bu belgelerde en açık şekilde görülmektedir.
…… Ermeni cinayetleri başlamadan önceki dönemde yaşlı Ermenilerce gençlere aşılanan Türk düşmanlığı, bu topluluğun bulundukları ülkelerde eriyip yok olmalarını önleyen bir öğe gibi düşünülebilir…..
Yaşlı Ermeniler, yaşadıkları olayları, kimlere alet olduklarını ve kimler tarafından en insafsızca harcandıklarını düşünmeden şartlandırdıkları çocukları ve torunlarının vahşetleri ile ne ölçüde öğünseler azdır!
Türk Yurdu bir baştan bir başa işgâl altında iken; ne Hınçak, ne Taşnak Cemiyeti, ne Bogos Nubar Paşa komutasında Ermeni Orduları, ne Rus, İngiliz, Fransız yapısı silahları, nede Maraş’ta giydikleri Fransız üniformaları hayâllerinde var olan Ermeni Devletini gerçekleştirmeye yetmemişti, günümüzde işledikleri cinayetlerle, vahşetle nereye gelebilirler?
Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti hiçbir dönemde ırkçı olmamıştır.
Erol ULUBELEN
BELGELER
* (s. 34) (1096-1907) ( Albay C. Surtees tarafından rapor)
“…Türk askeri birçok kez malzemesiz, yiyeceksiz, ayakkabısız, barınaksız yaşamış, yürümüş ve savaşmıştır.”
“…Türk Maliyesi: Türk bütçesi hiçbir zaman kesin olarak bilinmemektedir. Fakat 20 milyon Sterlin civarında olduğu sanılmaktadır
… Türk borçları 88 milyon tutmaktadır. Bu borçlar belli şirketlerin kontrolündedir. Bu borçlar tuz, tütün, pul, ipek, içkiler, balıkçılık vb. kaynaklar ile garanti altına alınmıştır.
Ruslara olan harp borçları 27 milyondur. Böylelikle borç toplamı 130 milyon olacaktır….
“… Fransa ve Almanya bu memleketteki malî kudretini gittikçe arttırmakta ve ipi hergün biraz daha germektedir…
Her iki tarafta Türk Hükümetine yüksek faizli yeni borçlar teklif etmekte, işe yaramaz âtıl kapitâli arttırarak Türk Hükümetini ellerinde tutmaktadırlar… Türkler harcamalarını kontrol etmezlerse bu iflâsa kadar gidecektir, böylece bu iki devlet bekledikleri fırsatı elde edeceklerdir….
“… Osmanlı İmp.luğunun akılsızca borçlanması ve korkunç israfı yüzünden Türk Devleti mahvolmakta.”
*- Cilt 262- Yıl:1909,- Sayfa: 759 ( Eski bir diplomat) :
“ İngilizler Türk düşmanı Hıristiyanlara iyi davranır, Türk köpeğini dövmek için her kırbaç mübahtır” derdi.
*- Cilt 269 Yıl: 1911, Sayfa 177 ( Sir Mark Skyse) :
“… Öyle sanıyorum ki, Avrupalı mâliyecilerin Türkiye’de yaptıklarını sinsi bir vahşet olarak isimlendirmek hatâlı olmaz.”
*- Cilt 266- Yıl 1909,- Sayfa 329 ( Noel Buxton) :
“… Türklerin şimdi en çok savaşması gereken şey, cehâlet ve vatanlarını Avrupalı hırsızlardan korumaktır.”
*- Sayfa No: 180 -Belge No: 161- 30.Temmuz.1910
“… Aslında Fransız mâliyecileri, Türkiye’nin hayat kanını emmektedirler.”
*- Sayfa No: 550- Belge No: 554- 24.Şubat 1912
“… Kral Ferdinant’ın en büyük ihtirâsı İstanbul merkez olmak üzere Bizans İmp.luğunu kurmaktır.”
“… Şimdilik Avrupa Türkiye’nin çözülmesini bekliyor, o zaman vilâyetler kucağına düşecek.”
*- Sayfa No: 673- Belge No: 696 – 3. Eylül. 1912 ( Mr. Marling’den Sir E. Grey’e)
“… Şimdiki durum yalnız Balkanları ve Avrupa’yı değil fakat Arapları, Ermenileri, Kürtleri ve diğer ırkları da İmp.luktan ayırmaya çalışmak ol
malıdır.”
*- Sayfa No: 6- Belge No: 9- 9. Ekim.1912 ( Sir.G. Buchanon’dan, Sir. E. Grey’e)
“… Bütün Avrupa Türkiyesi hıristiyanlara ait olmalıdır…. Girit sorunu da Yunanistan lehine çözülmelidir.”
*- Sayfa No: 88- Belge No: 113- 3. Kasım. 1913 ( Lord Kicthener’den Sir E. Grey’e)
“… Türklerin çöküşü tamamlanmış görünüyor… Sudanda Türklerin hak diye ileri sürdükleri ne varsa İngiltere’ye geçmelidir.’’
*Cilt X- Sayfa No: 50- Belge No: 59 – 29. Ekim.1913 (Sir A. Nicholsen’den Sir G. Hardinge’ye )
“… İmroz ve Bozcaadaları hariç bütün adaların Yunanlılara bırakılmasını sağlayalım.”
*- Sayfa No: 164- Belge No: 180 – 23. Aralık. 1913 ( Sir E. Grey’den Sir E. Mallet’e)
“… Yunanistan’ın adaları alacağı konusunda anlaştık. Size söyleyeceğim en iyi husus kuvvetlerin Yunanistan lehine Türkleri oyalamakta olduklarıdır… Ermeniler hakkında yapacağımız teklifleri Türkleri korumak gibi göstermeliyiz… Türkiye dağıldığı zaman Almanlarda kendi paylarını alacaklardır… Türkiye yeni borçlar bulmazsa çökecektir.”
*- Sayfa No: 262 - Belge No: 286- 16. Haziran. 1914 ( Mr. Erskine’den Sir E. Grey’e)
“… Amiral Kerr bana gizlice Türk Donanmasını mahvetmek için plânları olduğunu anlattı.”
*- Sayfa N0: 381- Belge No: 429- 14. Aralık. 1913 ( Mr. O’beirne’den Sir E. Grey’e)
“… Ermeni ayaklanması Türklere bir harp ilân etmenin en iyi aracıdır… Alman ordularının Türklerin yanında olması üçlü anlaşmayı kuvvetlendirecek, bu reformlara yol açacak ve sonra bir Ermeni isyanı olacaktır.”
**( Günümüzde de Türkler aleyhine yürümekte olan Ermeni propagandasını daha yakından anlayabilmek için bir iki küçük -aşağıda- ek yapmağı uygun gördük. E.U)
“…Avrupalı emperyalistler amaçlarına varmak için bütün insanları yok etmeğe hazırdırlar ( Müslüman Asya’da Kuvvetlerin Mücadelesi Sayfa 14)”
…… Prof. Phillip Marshall Brown: “ Avrupalı Devletler emperyalist amaçlarına varmak için Orta- Doğu halklarının gereksinimlerine kulak tıkadılar, hatta bu insanları kuvvet dengesi için kurban gibi fedâ ettiler. ( Olaylı Yıllar Cilt 2 Sayfa 148)”
…… Prof. John Dewey: “ Halkın nefret ettiği yabancı kuvvetler, bu memleketlerden elde ettikleri kukla hükümetleri öyle haince kullandılar ki işte emperyalizm. ( Politik Yeni Cumhuriyet Sayfa : 268- 12. Kasım 1924)”
……Türkiye’de Amerikan Protestan misyonerleri…Misyonerler bütün çalışmalarını Rum ve Ermenilere yönelttiler.Amerikan misyonerlerinin en büyük başarısı kolejler vasıtası ile oldu.İstanbul’daki kolej 1840’da Robert kolej adını aldı.İlk talebelerin hemen hepsi Ermeni gençlerindendi.Bu koleji bitirenler,zamanla birçok milletin lideri durumuna geldiler. Buradan çıkan Bulgar öğrencileri, Bulgaristan’daki milli hareketin başına geçtiler….Amerikan Protestanlarına göre Müslümanlar kafirdir,bu yüzden onların aleyhine propaganda yapıp,insan kasabı oldukları efsanesini yayıyorlardı….Misyonerler Ermenileri Müslümanlara(Türkler) karşı hazırladılar,dinamit yapmasını öğrettiler ve her fırsatta onları İslâma karşı kullandılar.”
*-Sayfa No:486 -Belge No:545 8.Haziran.1913(Sir G.Buchanon’dan Sir E.Grey’e)
“…Ruslar,Majeste hükümeti Türk sınırında yaşayan Kürtler arasında da huzursuzluklar çıkartıyorlar, zayıf Türk otoriteleri bunu bastıramaz ve biz buna katlanmayız “dediler.
*- Sayfa No:501 Belge No:562 – 22.Haziran.1913(Sir E.Grey’den Lord Granville’ye)
“… Altı ilin birleşik bir Ermenistan için ayrılması Asya Türkiye’sindeki diğer ırklarında aynı yolu tutmasına neden olacaktır.”
İNGİLİZ DIŞ POLİTİKA BELGELERİ: 1919-1939
*-Sayfa 86 – “ 12. Temmuz. 1919 Yunanlılar Aydında boş yere kan döktüler.”
*-Sayfa 95 – “ …. Türkler sadece Yunanlıların istilâsına uğradıklarını sanıyorlar ve onlarla savaşmaya hazırlanıyorlar, ancak Yunanlılar müttefik
plânının bir parçasıdır.
*-Sayfa 106-132 –“… Türkleri rahatsız etmeyelim ve Türklere harbin bittiği izlenimini verelim…. Yunanlılarla İtalyanlar aralarında anlaşıp nereleri işgâl
Edeceklerine karar veriyorlar…. Türklere bu işlerin duracağı hissini vermeliyiz.”
*-Sayfa 138 –“ …. Yunanlılar İzmir’de katliam yapıyorlar…”
*-Sayfa 241 -“ Mekke’de Şerif Hüseyin 1915-1916 da İngilizlerle bir anlaşma yaptı. Ayrıca 2. Kasım. 1917 de Filistinde bir Musevi devleti kurulması için
Beyanname (Balfour Beyannamesi) imzaladı. 1918 Ekim ayında Gnr. Allenby emir Faysal’a garanti verdi. Ayrıca Fransız büyükelçisi ile
Rus dışişleri arasında 13-16 Nisan. 1916 da Skyes-Picot Anlaşması yapıldı. Buna göre:
1. Erzurum, Trabzon, Van ve Bitlis Rusya’ya katılıyor.
2. Van, Bitlis, Siirt, Aladağ, Akdağ, Yıldızdağ, Zara ve Harput bölgesinde bir KÜRT DEVLETİ kuruluyor.
*- Sayfa No:388-Belge No:278- 11.Ağustos.1919
Emir Faysal ’ ın Mektubu
“… Bütün Müslümanların gözleri İngiltere’ye dikilmiştir. Türk Müslüman imp.luğunun yıkılmasında asıl kuvvet olan Araplar şimdi
ödüllerinin ne olacağını bilmek istiyorlar. Babam İngilizlerin vaatlerine inanarak Türklere karşı savaştı. Eğer, isteklerimiz yapılmazsa sizlere karşı da savaşırız. Halifelik ve mukaddes yerlerimiz Allah’ın izni ve Türkler sayesinde bütün kaldı, şimdi Müslümanların içinde El Hüseyin Bin Ali diye biri vardır “Hicaz Krâlı” . Açıkça İngilizlerle bir olduğumuzu,İngilizlerin mukaddes yerlerimizin koruyucusu olduklarını ilân ediyor.”
*-Sayfa No: 635-25. Haziran.1919- 13. Şubat. 1920 arası Konferansta Türk Mes’elesi:
“… Majestenin hükümeti Türk ön Asya’sına dört gizli anlaşmaya dayanarak girdi.
1. 1915 Mart ve Nisanında yapılan İstanbul Antlaşması. İngiltere - Fransa ve Rusya arasında
2. 26. Mart 1915 teki Londra Antlaşması. İngiltere – Fransa ve İtalya arasında.
3. 1916 da Skyes-Picot Antlaşması. İngiltere - Fransa ve Rusya arasında.
4. 1917 de St. Jean de Meaurienne Antlaşması. İngiltere - Fransa ve İtalya arasında.
*- Sayfa No: 643- Belge No:426-25. Haziran. 1919
“… Amerika Cumhurbaşkanı Wilson “ Türkler Avrupa’da çok uzun zaman kaldılar ve oradan tamamen temizlenmelidirler” dedi.
*- Sayfa No: 654- Belge No: 433- 28. Haziran.1919 ( Amiral Webb’ten Sir R. Grahman’a)
“… Çanakkale Savaşında bir hayli şöhret yapan Mustafa Kemal başbakan tarafından Samsun’a müfettiş olarak gönderildi. Başbakanın(sadrı azam) niyeti kötü değildi, ama Mustafa Kemal Samsun’a gittiğinden beri milliyetçi hareketlere girişti. Başbakan onu geri çağıracağına söz verdi.”
*- Sayfa No: 678- Belge No: 451- 10. Haziran.1919 ( Amiral Sir A. Cathorpe’den Lord Curzon’a )
“…Binbaşı Noel Kürt şefleri ile görüş birliğine varırsa bundan faydalar sağlayacağını söylüyor. Kürt şeflerinden İstanbul’da (Seyit) Abdülkadir ve
Bedir Han ve daha az önemli kimselerdir. Bunlar şüphe uyandırmamak için Noel’den ayrı olarak Kürt bölgelerine gidecekler, … Kürtler henüz Mustafa Kemal’e karşı ayaklanmadı ama Noel bunu sağlayacağından emin.”
*- Sayfa No: 693-Belge No: 464- 21. Temmuz.1919 ( Mr. Hohler’den Sir E. Tilley’e )
“… Benim problemim KÜRTLER.Noel Bağdat’tan buraya geldi…Kürtlerin peygamberi olmak istiyor…Korkarım ki Noel bir Kürt Lawrence’i olabilir.Mezopotamya şimdi bizim olacağına göre,ona,bir KÜRT DEVLETİ kurdurup kuzey dağlarını böylece koruyabiliriz.(Seyit)Abdülkadir ve onun gibilerle konuştum.Onlara etki edebilmek için “ biz de Türklere hile yapıyoruz.” Diye belki beş defa tekrarlamak mecburiyetinde kaldım..Ancak,Kürtlere fazla güvenilmez.Majeste’nin Hükümetinin amacı Türkleri azami derecede zayıflatmak olduğuna göre Kürtleri bu şekilde harekete getirmak fena bir plan değil…Kürt partisinde aktif olan tanınmış Kürtler:…Şeyh seyit Abdülkadir (Başkan),Mevlan Zade Rifat(gazeteci),Emin bey(memur).Bunlar,Wilson prensiplerine göre hak iddia ediyorlar…..Sulh şartları Müslümanların çok aleyhine ve Hıristiyanların çok lehine olması üstelik BÜYÜK ERMENİSTAN hakkında söylentiler,Kürtleri Türklerin yanına itiyor.”
*-SayfaNo:723-Belge No:478 -9Ağustos.1919
“… Avrupalıların verdikleri raporlara göre,İZMİR ’de ilk adımda Yunanlılar 20 bin Türk 2ü öldürmüşler….Yunan orduları İZMİR halkını sindirmeye çalışıyor.Bütün bölgeyi harabe haline getirdiler.”
*-Sayfa No:735 -B492,493- 19Ağustos 1919 (Amiral Webb ’den Lord Curzon ’a)
“ ….Amerika Trabzon ve Erzurum’u içine alan bir ERMENİSTAN ’ı himaye edecek.Geri kalan dört ilde bir KÜRT DEVLETİ olarak İngilizlerin himayesine bırakıyor…Başkan Wilson,Türklerin, Kürtlerin ya da diğer Müslümanların Ermenileri korumalarını,aksi halde Türk İmparatorluğu’nun ortadan kaldırılacağını, kendilerine çok kötü sulh şartlarının zorla kabul ettirileceğini,söylüyor.Başbakan bundan çok etkilendi…”
*-Sayfa No:742-Belge No:498-27Ağustos1919(Mr.Hohler’den Mr.C.Keer’e)
“…KÜRTLERİN ve ERMENİLERİN durumu beni hiç igilendirmez.Kürt sorununa verdiğimiz önem Mezopotamya bakımındandır.Diğer taraftan Wilson beni korkutuyor,ajanları devamlı hatalar yapıyor.Noel’e gelince,fanatiğin biri ERMENİSTAN ’ın ve KÜRDİSTAN’IN SINIRLARININ KESİN OLMADIĞI konusunda sizinle aynı fikirdeyim….KÜRT SORUNU Mezopotamya’da tatminkar bir sınır oluşturmak içindir…”
*-Sayfa N O:745-Belge No:500,501 -31Ağustos1919(Mr.Balfour’dan Lord Curzon’a)
“…İzmir’de oturan İngilzler Yunan lıların İzmir’i idaresinin çok kötü ve çok haince olduğunu söylüyorlar.Bunun nedeni,YUNANLILARIN ÇOK KÖTÜ YARADILIŞTA İNSANLAR OLMALARI..Amerikalılar,Türkleri tehdit ederek”Ermenilere bir şey olursa kendilerinin son adamlarına kadar ortadan kaldırılacağını söylüyorlar.
*-Sayfa No:756-Belge No:509(Akhisar kontrol memuru tarafından bildirilmiştir)
“…Türk askerinin …telefon hatları bile yok..Bu kuvvetlerdeki askerler günde 50 kuruş,subaylar 100 kuruş almaktadır…Bu insanlar Yunalılardan nefret etmektedir ve kahramanlıkları da bilinmektedir.Özellikle dağlık bölgelerdeki ZEYBEK ve YÖRÜKLER korku nedir bilmaezler… Yunanlılar köyleri yakıp
kadın ve çocukları öldürünce, kadınlara tecavüz edince harekete geçtiler.”
*-SayfaNo:763-Belge No:713-17Eylül 1919(Amiral Sir F.de Robeck’den Lord Curzon’a)
“…Bu hükümetin kabul edeceği sulhu milliyetçiler kabul etmeyecektir. 1908’de de,şimdi de Başbakanlar bizim dostumuzdu,Başbakan (sadrıazam) İtalyan komiserinden, şehir milliyetçiler tarafından tehdit edilrse ne yapacağız diye sordu..”
*Sayfa No:792-Belge No:523- 27-Eylül-1919 ( Albay Mayner Tzhagem’dan Lord Curzon’a)
“ … Noel gayet tehlikeli bir şekilde Türklerin aleyhinde çalışıp Kürt propagandası yapıyor.”
*Sayfa No:785-Belge No:530,543- 30-Eylül-1919 (Amiral Sir F.D Robeck’ten Lord Curzon’a)
“… Sultan İngiliz otorotelerinden kuvvet kullanarak milliyetçileri durdurmalarını istedi … Başbakan(Sadrazam) ve içişleri Bakanı ( Dahiliye Nazırı) durumun kötülüğünü kabul ediyorlar ve asileri bastırmak için müttefiklerden izin istiyorlar…Başbakan (sadrazam) Ferit Paşa Hükümeti milliyetçilere karşı savaş ilan etti ve milliyetçilerle konuşulamayacağına karar verdi… İngiltere Türklere karşı olan savaşta başrolü oynadığı halde bugün Türk gazetelerinde ve hatta milliyetçi gazetelerde bile İngiltere iyi bir yerde.”
*Sayfa No:817- Belge No:548- 10-Ekim-1919 (Harbord tarafından)
“… İstanbul’dan Mardin’e kadar bütün bölgeleri gezdik… Türklerin Ermenileri öldürmek istediklerine dair bir işaret görmedik… Üç ay önce Ermenilerin tek bir adam kalmayıncaya kadar kesildiğini duymuştuk, halbuki duyduklarımızın hiçbiri doğru değildi. Fransızlar Türkleri mandaları altına almak istiyorlardı, bunun için de dünyanın şüphesini Türklerin üzerine çekmek gerekirdi.”
*Sayfa No: 826 Belge No: 549- 15-Ekim-1919 ( Amerikan Radyosu konuşmasından)
“… Mustafa Kemal bana dedi ki: Bizim hükümetimiz yabancı hile ve müdâhaleleriyle zayıflatılmıştır. Milliyetçilerin İngiliz ve Fransızlardan yardım aldığı yalandır. İngiliz sermayesi Türkiye’yi mahvediyor. Biz İngiltere’deki eski Türk Dostları Cemiyeti Başkanı Adil Bey’in 200 bin Sterlin, Konya Valinin 150 bin Sterlin ve belki de Ankara Valisinin bu miktar para aldığını biliyoruz.”
*Sayfa No:828- Belge No: 553-19-Ekim-1919 ( Mr. Ryan’dan rapor)
“… Milli kuvvetler gittikçe geliştiği için, silahların bırakılmasına rağmen 40 bin kişilik bir hükümet kuvvetinin milliyetçilere karşı kullanılaması istendi.
Başbakan(sadrzam) bu isteği derhal kabul etti. Ancak, İzmir’de cinayetlere ve kadınlara yapılan tecavüzlere karşı kurulan kuvvetleri bunlarla karıştırmamak gerekir dedi.”
*Sayfa No:831-Belge No:511-14-Ekim-1919 ( İngiliz Yüksek Komiserliğinden Amiral Sir D. Robeck’e)
“… İtalyan’lar İzmir’deki Müslümanların dinlerini değiştirip İtalyan vatandaşı yapmak istiyorlar… Fakat benim anladığım Türklerden çok korkuyorlar.”
*Sayfa No:873- Belge No: 585- 11-Kasım- 1919 ( Amiral Sir F. Robeck’ten Lord Curzon’a)
*Sayfa No:873- Belge No: 585- 11-Kasım- 1919 ( Amiral Sir F. Robeck’ten Lord Curzon’a)
“… İstanbul’a Ermeni ve Rum göçmenleri geliyor. Amerikalılar bunlara yardım ediyorlar… Ayrıca İzmir bölgesinde evleri yandığı ve yıkıldığı için evsiz barksız kalan Müslümanların durumu da bizi hayli utandırıyor.Şimdi her tarafta milliyetçi adı altında çeteler türedi. Mustafa Kemal ve adamları bütün yabancıların ve özellikle İngilizlerin gitmesini istiyor.”
*Sayfa No:907-Belge No:609-28-Kasım 1919 ( Mr. Kitson’dan Sir. E. Crowe’a)
“… Ermenilerin Müslüman komşularını kesmesinden hiç şüphe etmem… Taşnaklar müthiş bir vahşetle çalışıyorlar… Kürtlere her nekadar inanmasak ta onları kullanmamız çıkarımız gereğidir. Doğu illerine gelince; Türklerle harp etmeden o bölgeleri Ermenistan ve Kürdistan diye bölemeyiz.”
*Sayfa No:917- Belge No: 613-28-Ekim-1919 ( 27 Köyün Eşrafından Konya’daki İngiliz Yüksek Komiseri’nin aldığı mektup)
“… Milli kuvvetler adı altında bir grup, Müslüman ve hristiyanları öldürmektedir. Hayvanlarımızı elimizden alıyorlar, telgraf hatlarımızı kesip bizim sizlere haber vermemizi önlüyorlar. Bizim hükümetimiz zayıf olduğu için milliyetçileri ezemez. Milliyetçileri ezmek için İngiliz hükümetinin bize yardım elini uzatması için yalvarırız. Aşağıdaki köylerin eşrafı tarafından imzalanmıştır: <Soğucak-Kovanlı-Hacı Yunuslar-Dumnu-Karabayır-Uluslar-Seyit-Citret-Bekle-Sat-Yalnızca-Kiraz-Elma ağaç-Beybahin-Fakirtepe-Ekitse-Sarıca-Sarıskat-Akçapınar-Ahırlı-Günce-Gün-Ali Çerçi-Fatma-Sorkun-Mervesti>”
*Sayfa No:925 -Belge No:620 – 9Aralık1919 (Amiral Sir F. de Robek’ten Lord Curzon’a)
“…Mr. Hohler Kürt meselesi hakkında Kürt başkanı olan Şeyh Sait Abdülkadir Paşa’yla görüştü.Kürtler bütün ümitlerini İngiliz hükümetine bağlamış durumdalar.Bu ara Mustafa Kemal gittikçe tehlikeli olmaya başlıyor. Kuvvetler, Kürtleri Mustafa Kemal’e karşı kullanmak için her parayı ödemeye hazırdırlar..”
*Sayfa No:932-Belge No:632 -22Aralık1919(Türk meselesi hakkında ikinci toplantı):
“…Türk Hükümetinin parasal bakımdan iflas ettiği.Çatalca hattı dışında Türklere yer verilmemesini ,kapitülasyonlara çok benzer bir sistemin kurulmasını,Türk ordu ve donanmasının ancak jandarma örgütü haline getirilmesini,Erzurum’un Ermenistan’a verilmesini,12 adanın Yunanlılara verilmesini,..”
*Sayfa No:966-Belge No:633,219 -26 Aralık1919 (Türk meselesinde üçüncü toplantı):
“…Kürt kabileleri İngiliz ve Fransız hakimiyetine konacak, KÜRDİSTAN ’da hiçbir şekilde TÜRK BIRAKILMAYACAK. Bir tek KÜRT DEVLETİ mi yoksa bir çok küçük KÜRT DEVLETİ mi kurulacağı düşünülecek. Ermenilerine Amerikalılar kanalı ile SİLAH sağlanacak … İstanbul’da gizli bir örgüt kuruldu .Milliyetçileri vatan haini ilan ediyor…”
*Sayfa No:992-Belge No:646- 4 Ocak 1920 (Lord Curzon’un notları)
“…Türkler Avrupa’dan atılmalıdır.Amerikalı Senatör Lodge ‘ın dediği gibi; İstanbul Türklerden tamamen alınalı,bir veba tohumu olan; savaşların yaratıcısı,komşuları için bir küfür olan Türkler Avrupa ‘dan silinmelidir.
*Sayfa No:1003 –Belge No:647 -25 Aralık1919 (Mr. Ryan’ın raporu):
“…Milliyetçiler şimdi ki yol kullanıyor:Milliyetçi ol,çünkü İslam’ı kurtaracak tek yol odur.İslam’a sadık ol,çünkü senin milli varlığını kurtaracak tek yol odur…Bu fikirlerin her ikisi de İslam dünyasındaki İngiliz hakimiyetini mahvedebilir.BİZ;GERÇEK İDEALİ DİN GİBİ DAVRANACAK ÇIKARCI GRUBU İDARECİ OLARAK GETİRMEYE ÇALIŞACAĞIZ…Panislamizmi ezemeyiz,bu tıpkı Batı’daki milliyetçlik gibidit.Bizim şimdiki amacımız bölmek, arkadş gibi davranıp kazanmak ve sonra hükmetmek olmalıdır…”
*Sayfa No:1062-Belge No:667-22Ocak1920 (Amiral Webb’den Lord CURZON ‘a):
“…Baybut’ta Şeyh Kürt Ali milliyetçilere karşı harekete geçti..”
*Sayfa No:42-Belge No:6(Lonra Konferansı):
A-Türkiye özerk devlet olmalıdır.
B-Boğazlar uluslar arası olmalıdır. C-Türkiye özerk ERMENİSTENI tanıyacaktır. E-Azınlıklar ,kuvvetlerin himayesinde olacaktır. ..Lloyd George göre: “Türkler yüzlerce yıl Avrupa’da kaldılar ve Avrupa’daki bütün belaların başı oldular.İstanbul Türk değildir,Yunanlılarındır.Türkler oradan atılmalıdır.”…İtalya delegesine göre:”Boğazları işgal edelim,böylece Türkler merhametimize kalır” Sayfa No:54Yunanlıların İzmir’e çıkışına biz izin verdik…Lloyd George ,Yunalıların İzmir’de ticarı çıkarları var,diyor…Mr.Cambon’a göre :Türklerin mali kontrolü mümkündür,Türklerden kimse bu işi alayamaz.Biz bu durumdan yararlanarak Türkleri mali ve idari kontrola alırsak ,durum her bakımdan düzelir….Müttefiklerin Türkiye’de çok önemli mali ve politik çıkarları vardır.Boğazları kontrol edip para alsak ,yılda 1 milyon sterlin toplarız…”
*Sayfa No: 81-293-Belge No:10-16-Şubat-1920 ( Londra Konferansı)
“… Ermenistan’a altı ilden başka Trabzon ve Adana da verilmelidir. Amerika Ermenistan’a yardım edecektir… Trabzon’da bir tane bile e yok, Ermenisiz bir Ermenistan biraz gülünç olmuyor mu, deniliyor… küçük bir Türk Devleti kurulmalı, Kapitülosyonlar adli işlere de uzatılabilir.Japonya’dan kapitülasyonları kaldırdık çünkü, onlar kuvvetliydi başka çaremiz yoktu. Türklerin kafası daha az işler (Turkish mind was far less precise than the Japanes)
Bu nedenle kapitülasyonlar adli işlere de uzatılabilir. Lloyd George ve Lord Curzon, <biz neye karar verirsek Türkler onu kabule mecburdur diyor>… Amerikalı Yahudiler de Lloyd George’a telgraf göndererek parçalanan Türk yurdundan hisse istiyorlar… Türkleri yatıştırmak için İzmir üstündeki isteklerini kabul etmiş görünelim. Yunanlılar daha fazla asker çıkartsınlar, sonra Türk isteklerini kabulden vazgeçeriz… İtalyan S. Nitti, < Türklerin bütün arazilerini ellerinden aldık, bari ağır borç altına sokmayalım> diyor… İzmir’e bir Türk bayrağı asarak, Türk varlığını kabul etmiş görünelim… Venizalos < Türk bayrağı şehrin dışına asılsın, Girit’te de Türk bayrağı ada dışında bir kayalıkta asılıydı> diyor… İngiltere; Kürt devleti kurmak istedikleri bölgede çok fazla maden olduğundan emin… Lord Curzon, < Erzincan da Ermenilere verilmeli, Karadenizde de bir Lazistan kurup Ermenilerin mandasına verilmeli ve İstanbul’u boşaltmak için Mustafa Kemal’in adamlarını neden olarak ileri sürebiliriz> diyor.
*Sayfa No: 291,297,300- Belge No:36,37,38- 28.Şubat.1920 ( İngiliz Dışişlerindeki Toplantı)
“… Lloyd George < İstanbul’dan Türkleri çıkartmalı>… Mr. Cambon’a göre: < Bütün sıkıntı Mustafa Kemal Paşa tarafından yaratılıyor ve Sultan onu kontrol edemiyor>… Fransız grublarının 1/3’ü Fransız askerlerinden gerisi yerli Ermenilerdendir… İstanbul’daki komiserimiz, bu olayları önleyemezse Sultanı İstanbul’dan atacağımızı bildirerek tehdit etsin… Erzurum’un yeni kurulacak Ermeni Devletine katılacağı bir sırada; Mustafa Kemal olmasaydı Ermenilerin bir şansı olurdu… Mustafa Kemal’in askerleri hiç para almıyor, onları harekete geçiren vatan aşkıdır.
*Sayfa No:338,358,411,450,570-Belge No:42,45,50,55,62,66 -3-20. Mart.1920 ( İngiliz Dışişlerindeki Toplantı)
SONUÇ :
Mali işler Türklerin eline hiçbir şekilde bırakılamaz. Ayrıca bütün işgâl masraflarını ve toplanan bu komisyonların parasını da Türkler verecek… Sinyor Litti, < Türkler İzmir’i isteyeceklerdir, bizde pekâla, İzmir’i işgâl için yaptığımız bütün masrafları verin deriz, tabii Türkler bunu ödeyemeyeceklerine göre İzmir’de bize kalır> dedi. Buna karşılık: Loyd George; < bizim Suriye’deki birliklerimiz oradan çıkacak, yani bunun masrafını biz mi, ödeyeceğiz? Hiç böyle saçma şey olur mu? Hepsini Türkler ödemelidir. İngiliz vergi müfettişleri bu iş için 750 milyon Sterlin ödediler, bütün bunları Türklerden altın olarak alacağız, Türklerin altın stoklarını ele geçirmeliyiz> dedi… Mr. Cambon,< ilk yapacağımız iş bunların milliyetçi liderlerini yok etmek olmalıdır> … Lloyd George < Sultan(Vahdettin)’a şöyle deriz: Biz bütün etleri alıyoruz sen de birkaç kemikle yetin.
Gerçekte Türkiye’den geriye ne kaldı?
En zengin, en verimli toprakların hepsi ve imp.luğun yarısı gitti. Bütün bunlara ilâveten Boğazlar işgâl edildi, üstelik bütün masrafları da Türkler ödeyecek…
Türklerin şöhreti yalancı bir şöhrettir ve müttefikler hâlâ bu şöhretten dehşet duymaktadırlar. Türklerle ancak savaşarak başa çıkılabilir … Bir Ermenistan kurma hülyası ölecektir ancak bu bir Kürdistan kurulması anlamını taşır. Müttefik kuvvetler Türk kuvvetlerini gözlerinde fazla büyütüyorlar, şimdi bizim 160 bin ve Türklerin 80 bin askeri var. Fransız, İngiliz, İtalyan ve Yunanlılardan oluşan, her iki asker bir Türk askerini yenemez ise Türklerin bütün isteklerini kabul edelim>… Mr. Cambon, < Türklerin hiçbir kaynakları yoktur derken yanılıyorsunuz. Şayet Türkler kızarlarsa, Yunanlıları İzmir’den denize dökerler>… Aynı toplantıda alınan kararlardan:
1. İstanbul resmen işgâl edilecek ve bahane olarak Türkiyede’ki azınlıklara kötü davranıldığı ileri sürülecek.
2. Türklere sulh şarlarını kabul ettirirken, çıkacak ayaklanmalara karşı koymak için İstanbul’daki milliyetçi liderler tevkif edilecek. İstanbul Hükümetine 24 saat süre verip Mustafa Kemal’i ve bütün kuvvetlerini dağıtması istenecek. Aksi halde, Yunanlıların bu işi yapacağı söylenecek.Mr. Churchill, < Biz bir taraftan Mustafa Kemal’e mektup gönderelim diğer taraftan da Yunanlılara fırsat verip Mustafa Kemal’in adamlarını yakalatalım, böylelikle Türklerin prestijini sıfıra indiririz>.
3. Tarihi ve artistik değeri olan mallar alıp götürülecek
Lord Curzon: < Türkler için askerlik mesleği tamamen kapanmıştır. Şüphesiz Türkler askerlik yapmak isterlerse başka bir yere gidebilirler.
Fransız lejyonu onları kabul edecektir. Maafih İngiltere buna dahi itiraz eder. Çünkü, Türkler diğer düşmanlarımızdan çok farklıdır, başka bir yerde bile askeri eğitim görmeleri iyi değildir.
*Sayfa No: 642-Belge No:71’ 2. Ek. -25.Mart.1920 ( Gelecekteki Ermeni Devletinin kurulması hakkındaki rapor.)
“Ardahan, Batum ve İmer Vadisi verilecektir. Ermenistan’ın, Kürdistan
ve Türkiye ile olan sınırlar şöyledir: Karadeniz’de Yanbatı Deresi… Erzurum
ilinin batı sınırı, Bitlis suyu.”
*Sayfa No:93-Belge No:1/98-18-26. Nisan.1920 (Sanrema Konferansı)
“…Türkiye’nin sınırları: Erzurum Ermenilere verilecektir. Böylece, büyük
Ermeni Devleti teorisi yerine gelecektir. İtalyan Nitti, <…Erzurum’da Türkler
çoğunlukta olduğu için bir yolunu bulup Türkleri oradan atmalıyız. Erzurum,
son zamanlarda milli hareketin merkezi olmuştur.> Mr. Berthelot, < Mustafa
Kemal ve kuvvetleri rüşvet verilerek yada başka bir yoldan ortadan,
kaldırılabilir.> … Mr. Aharonian, < Mustafa Kemal’in ordusu, sizin
sandığınızdan çok daha küçüktür ve başı boş bir ordudur. >
“…Lloyd George, < Eğer, Erzurumsuz Ermenistan olacaksa, bu hiçbirzaman bir Ermenistan olmayacaktır > dedi.”
“… Azınlık gruplarının her türlü hakları korunacaktır. İleride hür Kürdistan kurulması sağlanacak, Güney-Anadolu’da İtalyan, Dicle’nin batısında İngiliz çıkarları korunacaktır. Yunanlıların çıkarı olan bölgeler, Yunanlılara verilecektir. Türkiye’nin herhangi bir yerinde özel çıkarları olan büyük devletler o bölgedeki azınlıkları da idaresi altına alacaktır.”
*Sayfa No:324-Belge No:33- 21. Haziran.1920 ( Villa Belle’deki toplantı)
“… Lloyd George, < Mustafa Kemal’in başarısı Araplara da sıçrayabilir, bu nedenle mutlaka ezilmesi gerekir… Yunanlıların çarpışma yeteneğini büyüttük, Türklerinkini de küçülttük>.”
*Sayfa No:443-Belge No: 47-7. Temmuz.1920 ( Villa Franeuse’deki toplantı)
“…İstanbul Hükümeti yanlı bizim için değil, bütün dünya için tehlikeli olan Türk milli hareketini bastırmakta bize yardımcı olabilir… Savaşın iki yıl uzamasına sebep olan Türklere hiçbir şekilde merhamet edemeyiz… Mr. Venizalos, < İmkânı olsa Türklere silahtan başka bir yol kullanabiliriz fakat Türkler silahtan başka bir şeyden anlamazlar.>”
*Sayfa No:553-Belge No:62-11.Temmuz.1920
Türk Hükümetine verilen cevap: Türk Hükümetinin mesajını dikkatle inceledik. Türkler… savaşa girerek insanlığın kayıplarına ve sefaletine sebep oldular… milyonlarca insanın ölümüne ve milyarlarca sterlin kaybına sebep oldular. Dünyada özgürlüğün yeniden kurulması için Türkiye’nin ödeyeceği bedel çok fazladır… Türklerden başka ırklar devlet haline getirilecektir. İzmir ve Trakya Türklerin elinden alınacak, Amerikan Cumhurbaşkanı’nın (W. Wilson) karar vereceği sınırlar içerinde hür bir Ermenistan kurulacaktır… Türklerin uygar dünyaya bir daha ihanet etmemesi için sıkı tedbirler alınacaktır bu sebeple Türkiye küçük bir devlet haline getirilecektir… Türk halkının emperyalist arzuları silinecektir.
Boğazların özerkliği konusuna gelince :
1. Boğazlardaki bütün askeri tesisler tıkılacak, sahiller ve adalar silahsız hâle getirilecektir.
2. Silahsızlanma masrafları Türkler yada Yunanlılar tarafından ödenecektir.
3. Adalarda müttefik kuvvetler haricinde hiçbir asker bulunmayacaktır.
Türk Jandarmaları bizim emrimiz altında olacak, Türk borçlarının hepsi Türkler tarafından ödenecektir. Eğer, anlaşmayı imzalamazsanız Avrupa’dan kesin olarak atılacaksınız. İncelemeniz için 10 gün müddet veriyoruz.
*Sayfa No:846-Belge No: 98-22-23. Ağustos.1920 ( İngiliz ve İtalyan Başbakanlarının görüşmesi)
“…Llyod George, < Türkler bize ihanet ettiler. Çanakkale’de binlerce insanımız öldü. Şimdi Türklerin ölümüne kim bakar.>”
*Sayfa No:589 Belge No:533-11. Nisan.1920( Lord Curzon’dan Mr. Wardrop’a)
“…Ermeni Bogos Nubar Paşa ve Mr. Ahoromiyan’ı azarladım. Türkleri öldürmek için silahların Azerbaycanlılara karşı kullanılmasının aptallığını anlattım.”
*Sayfa No:629- Belge No:590- 4. Temmuz.1920 ( Amiral Sir F.de Robeck’ten Lord Curzon’a
“… Mr. Khatissian, 25 bin tüfek aldıklarını, ayrıca Ermeni ordusunda 30 bin Rus yapısı tüfeğin ve bir milyon merminin bulunduğunu Yunan ilerlemesi başlayınca Ermenilerin de derhal saldırıya geçeceklerini bildirdi.”
*Sayfa No:4- Belge No:6-23.Şubat.1920 (Amiral Sir F.de Robeck’ten Lord Curzon’a)
“…Anadolu’daki bütün hareketler Mustafa Kemal Paşa tarafından düzenlenen milli hareketin parçaları olarak düzenlenmektedir… Damat Ferit milliyetçi harekete karşı asker göndermek istiyor… Aldığımız kararlara saygı göstermeyen tek halk Türk halkıdır.”
*Sayfa No:17,26-Belge No:17,23-9.Mart.1920 (Amiral Sir F.de Robeck’ten Lord Cırzon’a)
“… Türkler Yunan idaresi altına girmezler, özellikle Yunanlıların İzmir’de yaptığı kepazelikten sonra… İngiliz subayları ve bizim adamlarımız Türkleri öldürmekte, Yunanlılarla iş birliği yapıyorlar…. Bizim Türklere gösterdiğimiz şiddet anlaşılır şey değildir… Türkler müthiş savaşçıdır, cephaneleri azdır, hiç ulaştırma araçları yoktur… Türklerle yapılacak sulh anlaşmasında Kürdistan’da Türklerin hiçbir hakları kalmayacaktır. Kürdistan’da durumdan emin olmalıyız, Kürtler bile ne istediklerini bilmiyorlar… Erzurum Türklerin en kuvvetli kalelerinden biridir, çok büyük bir Türk toprağının Ermenilere verilmesine göz yummazlar… İngiliz İmp.luğu bir zamanlar Türk İmp.luğunun olan bütün bölgeleri elde etmiştir.”
*Sayfa No:43-Belge No:27-18.Mart.1920 ( Amiral Sir F.de Robeck’ten Lord Curzon’a)
“… Anadolu hareketinin nedeni Yunan işgali ve yaptığı dehşet verici eylemlerdir. Ayrıca büyük Ermenistan ve Pontus Devletlerinin kurulması bu hareketin sebebidir.”
*Sayfa No:49-Belge No: 33-26.Mart.1920 (Amiral Sir F.de Robeck’ten Lord Curzon’a)
“… Kürdistan Türkieden tamamen ayrılıp özerk olmalıdır. Ermenilerle Kürtlerin çıkarlarını bağdaştırabiliriz. İstanbul’daki Kürt Klübü başkanı Seyit Abdülkadir ve Paris’teki Kürt delegesi Şerif Paşa emrinizdedir.”
*Sayfa No:51-Belge No:36-30.Mart.1920 ( Amiral Sir F.de Robeck’ten Lord Curzon’a)
“….Başbakandan(Sadrazam) Mustafa Kemal’i kötülüyen ve onları hükümetin emrine karşı gelen asiler olduklarını bildiren ve halkın hükümete bağlı olması gerektiğini anlatan bir yazı aldık.”
*Sayfa No:61,62-Belge No:48,50-11-15.Nisan.1920 (Amiral Sir F.de Robeck’ten Lord Curzon’a)
“… Damat Ferit (Başbakan) 7 Nisan’da bana geldi, milli hareketi bastırmak için her çeşit moral baskıyı kullanacağını söyledi. Milli harekete karşı organize edilen Aznavur, hükümetin elinde ilk silahtır. Aznavur, Bandırmayı işgâl her türlü etti. Hükümet onu Balıkesir valisi tayin etti ve ayrıca İngilizlerden de yardım istedi. Ben, milliyetçileri ezmek için yine hükümete her türlü yardımı yapacağımı söyledim… Hükümet, milliyetçileri lânetleyen bir bildiri yayınladı, milli harekete karşı bir seri fetva ilan etti.”
*Sayfa No:108 -Belge No:103-28. Temmuz.1920 (Amiral Sir F.de Robeck’ten Lord Curzon’a)
“… Damat Ferit bana geldi, < Sulh anlaşmasına göre Kürtler ayrı bir devlet olacaklardır, Kürt liderleri Mustafa Kemal’i sevmez… Siz Mustafa Kemal’den nefret ediyorsunuz çünkü o, sizin yaptığınız anlaşmayı kabul etmiyor. O halde Kürtleri Mustafa Kemal’e karşı birlikte kullanalım> dedi.”
*Sayfa No:113- Belge No:110- 1. Ağustos.1920 ( Amiral F.de. Robeck’ten Lord Curzon’a)
“… İstanbul’da vaziyet karışık… Şeyhülislam ve Ticaret Bakanı <geçen yıl Konya valisi idi, milliyetçilerin baş düşmanı> ve Damat Ferit yerinde kalabilirse bize çok faydalı olabilirler. Fakat, halk çok muhalefet gösterirse, onları tutmanın yararı yoktur.”
*Sayfa No: 146 - Belge No:144- 23.Eylül.1920 (Mr. Rayn’ın Anadolu Milli Hareketi hakkındaki notu: )
“… Türkler yapılan sulhu çok sert ve adaletsiz buldular. İstanbul hükümeti son derece zayıf ve iflas etmiş durumdadır. Milliyetçiler de zayıf, Yunanlılar ise zırhlar içinde pırıl pırıl ve hazır… İtalyanlar politik ve ekonomik bakımdan Türkiye’yi emmek istiyorlar. Kürtlerin, Türklerden ayrılmaları çok güç. Böyle olmakla beraber majestenin hükümeti Kürtleri Kemalistlere karşı kullanabilir. Anadolu’yu milliyetçiler karşı cesaretlendirmeliyiz. Halkın milliyetçilerden bıkkın olduğu teorisini yaymalıyız. Ferit Paşa(Başbakan) Anadolu’ya bir grup gönderip kendi halkı kandırmaya çalışacak…”
*Sayfa No:151,154-Belge No:147,150-1-4.Ekim.1920 ( Amiral Sir F.de Robeck’ten Lord Curzon’a)
“… Damat Ferit (Başbakan) şahsi emniyetinden, Sultan’ın emniyetinden ve kendi adamlarının emniyetinden korkmaktadır. Eğer milliyetçiler Türkiye’de idareyi ele geçirirlerse, kendisinin ve Sultan’ın hayatının himayemiz altında olduğunu söylememe izin verir misiniz?... Ferit <Sultan’a etki eden tek insan olduğunu ve İngiliz dostluğunu kendisinin yarattığını > söylüyor. Damat Ferit’in istifası halinde O’nun ve Sultan’ın yurt dışına şerefli bir şekilde çıkmasını sağlamalıyız… Sultan tahtını terk ederse, O’na Türkiye’den çıkması için gereken her türlü yardımı yaparım.”
*Sayfa No:157-Belge No:152- 5.Ekim.1920 ( Venizelos’tan Llyod George’a)
“… Türk hükümetinin Mustafa Kemal’i ortadan kaldıramayacağına kanaat getirdim… Mustafa Kemal’e karşı tedbir olarak:<Bütün Türkleri İstanbul’dan atalım, Karadeniz’de Pontus Rum Devletini kuralım. Bunlar İslâmiyet’e karşıdır.> “
*Sayfa No:163-Belge No:161- 23. Ekim.1920 (Lord Curzon’dan Lord Derby’e )
“… Damat Ferit istifa etti, şimdi yeni başbakanı ve Sultan’ı elde etmeliyiz.”
*Sayfa No:181-Belge No: 179-22.Kasım.1920 ( Sir H.Rumbolt’dan Lord Curzon’a)
“… İzmir’den gelen askeri raporlar iyi değil. Yunanlılar bile askeri disiplinleri olmadığını itiraf ediyorlar. 3. birliğin komutanı Kondylis Salihli’den kömür vagonlarının altına saklanarak kaçmış, öyle görünüyor ki Yunanlılar tek başlarına bu işi yürütemeyecekler.”
*Sayfa No:193-Belge No:186-27.Kasım.1920 (Sir H.Rumbolt’dan Lord Curzon’a)
“… Eğer çok şiddetle askeri harekâta geçmezsek milliyetçiler üstünlüğü ele geçirecekler… Biz, kendimizi bolşevizme karşı İslâm’ın koruyucusu gibi göstermeliyiz… Ayrıca, şimdiye kadar Rusları İslâm dünyasının düşmanı zanneden İslâm dünyası yavaş yavaş uyanıp gerçek düşmanlarının İngiltere olduğun anlamaya başladı.”
*Sayfa No: 208-Belge No:200- 20.Aralık.1920 ( Lord Hardinge’den Lord Curzon’a)
“… Emir Faysal, Yunanlıların Türklere karşı çarpışmalarını teşvik ediyor.”
*Sayfa No:772-Belge No:517- 21.Eylül.1919 (Amiral Sir F. Robeck’den Lord Curzon’a)
“ Aydın ilinde İngiliz uyruklu kişilerin çıkarlarını ve kuruluşlarını veriyorum:)
1. Demiryolları Aydın Osmanlı Kumpanyası
2. Gaz Osmanlı Gaz Şirketi
3. Madenler Çakmaktaşı Şirketi. Abbot’s Emery Mines Ltd.
4. Madenler Edward Hadkinson
5. Altın Madeni P.G. Barff ve Şirketi
6. Krom Madeni Peterson ve Şirketi
7. Gümüş Madeni Edward Hadkinson
8. Muhtelif Mr. Wilson
9. Kömür ve Demir Madenleri Torbalı civarında 3 Kömür madeni,
Ayazmada Demir Madeni
10.Civa Madeni J. W. Whittnall
11.Kireç taşı Edward Hadkinson
12.Mermer Madeni Alfred Charnaud
13.Memer Madeni C. H. Wilkin
14.Kalamin C. Wittnall ve oğulları
15.Krom Madeni Peterson ve oğulları
Kuruluşlar :
1. Foundry Alfred Sanson
2. Yağ presi Albert Smith (Bergama)
3. Yağ presi R. Hadkinson (Aydın)
4. Un Değirmeni Whiteman (Menemen)
5. Valonia Ekstresi Fab. C. Wittnal ve oğulları
6. Demir işleri D. Essingnis
7. Foundry Rankin ve Demas
8. Foundry Risse Kardeşler
9. Halılar Şark Halı İmalathanesi
10. Boya işleri Peterson ve oğulları
18 10.Civa Madeni J. W. Whittnall
11.Kireç taşı Edward Hadkinson
12.Mermer Madeni Alfred Charnaud
13.Memer Madeni C. H. Wilkin
14.Kalamin C. Wittnall ve oğulları
15.Krom Madeni Peterson ve oğulları
Kuruluşlar :
1. Foundry Alfred Sanson
2. Yağ presi Albert Smith (Bergama)
3. Yağ presi R. Hadkinson (Aydın)
4. Un Değirmeni Whiteman (Menemen)
5. Valonia Ekstresi Fab. C. Wittnal ve oğulları
6. Demir işleri D. Essingnis
7. Foundry Rankin ve Demas
8. Foundry Risse Kardeşler
9. Halılar Şark Halı İmalathanesi
10. Boya işleri Peterson ve oğulları
Aydın’ın dışındaki İngiliz çıkarlarını bildiriyorum :
1. Osmanlı Bankası
2. Türkiye Milli Bankası
3. Mersin-Adana Demiryolu “Bazı hisseleri”
4. Boraks Şirketi
5. Keşan Kömür Madenleri (Ege’deki Kömür Madenleri)
6. Bursa civarındaki krom madeni: Peterson ve ortakları
7. Troad’di Altın Madeni: Alexsadr Hill
8. Trabzon civarındaki Bakır Madeni (4 ayrı şirket)
9. Mermer Ocakları
10. İstanbul’daki Soğukhava Şirketi
11. İstanbul’daki Telefon Şirketleri
12. İstanbul’daki Doklar
13. İstanbul’daki Pamuklu Fabrikaları
***
TARİH; ŞAHISLAR VE DEVİRLER DEĞİŞSE DE
HAİNLER İHANETİNDE, GAFİLLER GAFLETİNDE DEVAM ETTİĞİ-EDEBİLDİĞİ SÜRECE, TEKRAR EDER...
***
İngiliz Gizli Belgelerinde Türkiye
Cumhuriyet Kitapları-2010
Erol Ulubelen
Selim Sarısoy'un paylaşımı
Yorumlar
Yorum Gönder