TÜRKLERİN EN ESKİ ALKOLLÜ İÇKİLERİNDEN ARAK/AYRAK/RAKI KELİMESİNİN ETİMOLOJİSİ:
"Arak; içmesini bilmeyene, çok içip kendisini kaybedene haramdır."
Kurt Baba
***
Rakı kelimesinin arapçadan dilimize geçtiği ifade edilse de, gerçekte Türklerin en eski içkisi olan Arak'tan türetilmiştir. Arak/Ayrak Türkistan Türklerinin ekşimiş sütün kaynatılarak buharlaşan alkolün soğuk suyla damıtılması alkolün sütten ayrıştırılması diğer bir tabirle arıtılması sonucu elde edilen Türklerin en eski alkollü içeceğidir.
Arak terimi En eski Altay Türk Destanlarından olan Alıp Manaş Destanında iki yerde şu şekilde geçmektedir:
Altay Türkçesi ile:
"Kuruttı cizen sen kaydat
Altın tajuurda ARAKIDAN
Amzap içsen sen kaydat
Ada-enenin ol sözin
Tındap uksan sen kaydat"
Türkiye Türkçesi ile:
Kurutu yeseydin ne olurdu
Altın tulumdaki/Mataradaki içkiden
Tadıp içseydin ne olurdu
Ata-Ananın o sözünü
Dinleseydin ne olurdu?
***
"Altın tajuurda ARAKINI
Boyu emdi içip aldı"
Türkiye Türkçesi: "Altın tulumdak/ Mataradaki içkiyi kendisi içip aldı"
Hakas Türklerine ait Altın Taycı Destanında ise:
Hakas Türkçesi ile:
"ARACAN azın çitirip"
Türkiye Türkçesi ile:
"Sert içkisini ikram ederek"
Şeklinde geçmektedir.
Tuva Türklerine ait Han-Buuday destanında:
"Dalay deg ARAGADAN çınar
Tandı deg etten beletkener"
"Deniz gibi rakı yığın
Dağ gibi et yığın" şeklinde geçmektedir.
Yine Tuva Türklerine ait Bora-Şeeley Destanında:
"Haanın ara-albatızı
Aş-çem, ARAGA-darı-bile
Soksaal çok bayırlap
Turup bergen çüven irgin"
"Kağanın halkı-kavmi
Aş-yemek, RAKI-darı ile
Ara vermeden eğlenip
Durur imiş" Şeklinde geçmektedir.
Ayrak/Arak ekşimiş sütün kaynatılarak buharlaşan alkolün soğuk suyla damıtılması alkolün sütten ayrıştırılması diğer bir tabirle arıtılması sonucu elde edilmektedir. Ayrak/Arak tabiri de bu ayrıştırma ve arıtmadan dolayı dilimize kazandırılmış Türkçe kökenli kelimedir. Rakı'da muhtemeldir ki; "Arakı" tabirinde " telaffuz da (A) düşmüş Rakıya dönüşmüştür.
Arak/Ayrak'ın ekşi sütten alkolün damıtılarak ayrıştırması sonucu elde edildiğinden Türklerin diğer milli içeceği kımıza göre alkol oranı çok yüksek ve sert elde edilmesi zor olduğundan da önemli günlerde içilen değer verilen bir içkidir. Bu diğer destanlara da yansımıştır.
Yukarıda örneklerini verdiğimiz Alıp Manaş, Altın Taycı, Han-Buuday gibi destanlar İslam öncesi döneme ait en eski Türk Destanlarındandır.
Kimya biliminin kurucusu sayılan Batıda "Geberius" adı ile tanınan Türk Bilim insanı Geber bin Hayyan eski Türklerce bilinen damıtma/ayrıştırma/arındırma yöntemini bilim dünyasına kazandırmıştır. Muhtemeldir ki; Arak Türkçe kökenli bir sözcük iken Arapçaya bu surette Türkler tarafından geçmiştir.
Bu açıdan bakıldığında: Arak belki doğal yollardan üretilen Etil alkolün/Etanolün atasıda sayılabilir. Araktan elde edilen alkol; renksiz, saydam ve mikrop öldürücü temizleyici özelliğe sahiptir. Kazak Türkleri Vodka'ya da bu renksiz saydam özelliğinden Arak demektedir. Muhtemelen Ruslarda Vodka yapımını Altay Türklerinden öğrenmiştir.
Tedavi edici, şifacı özelliği olan Türk Kam/Şamanlar'ın ritüellerinde kımız ve arak kullanması yanısıra tedavi usullerinde araktan elde edilen Etanol olarak kullanılması da imkan dahilindedir.
Fatih Mehmet Yiğit
Resimler:
İskit Saka Türklerine ait sanat eserlerinde aynı kadehten arak içerek iki savaşçının andlaşma ritüeli anlatılmaktadır.
Türk Dünyasındaki kutlamalardan kadehde içki sunumu...
Türk Dünyasında; arak / rakı içki yapımı için kullanılan damıtma ayrıştırma yöntemine ait görsel
Yorumlar
Yorum Gönder