Birlikten (güç) kuvvet doğar Türk Atasözümüz Türk Dünyasında yaygın bir şekilde kullanılmakta olan askeri Atasözlerimizdendir. Burada bahsi geçen "birlik" kavramı Göktürkçe "Birig" askeri birlik tabirinden doğmuş kökü Türk Kara Kuvvetlerinin kuruluşu sayılan M.Ö.209 tarihine dayanmaktadır. Tarihi kaynaklara göre bahse konu tarihte Büyük Hun Kağanı Mete dünya askeri tarihinde ilk defa askeri "Birlik" sistemini kurarak tarihin ilk profesyonel Ordusunu oluşturmuştur. Mete Kağan, ordusunu onluk, yüzlük(bölük), binlik ve onbinlik(tümen) parçalara ayırmıştır. Bu sayede Türk ordusu rahatlıkla parçalara bölünebilmekte ve daha sonra rahatlıkla birleşebilmekte, emir komuta bu hiyerarşik yapı sayesinde sağlanarak Orduda düzen ve disiplin içerisinde sevk ve idare gerçekleştirilebilmektedir. Birlikten kuvvet doğar Atasözümüzde bu askeri büyük gücü ifade etmektedir.
Mete Kağanın kurmuş olduğu bu birlik sistemi askeri terminolojide onluk çekirdek yapısı Almanca (manga) olarak bilinse de bu sistemin kökeni Büyük Hun Kağanı Meteye dayanmaktadır. Bu sebeble Türkler Onluk sistemi yani on kişiyi yöneten rütbeye Onbaşı, yüz kişiyi yöneten rütbeye Yüzbaşı,Bin kişiyi yönetene Binbaşı rütbesi vermiş bahse konu askeri rütbeler hala günümüzde Türk Silahlı Kuvvetlerince kullanılmaktadır.
Bir çok Türkolog Türk askeri birlik sisteminin daha eski tarihlere dayandığını ifade etsede Tarihi vesikalarda birlik sisteminin Büyük Hun Kağan'ı Mete tarafından kullanıldığı yazılı Çin kaynaklarında yazmakta bu nedenle Türk Kara Kuvvetleri kuruluş tarihini Türkolog H.Nihal Atsız'ın girişimi ile M.Ö.209 olarak kabul etmiş, profesyonel Türk Ordusunun kuruluşunu Büyük Hun Kağanı Tanrı-Kut Mete'nin (birlik,onluk,yüzlük,binlik,onbinlik,yüzbinlik)kurduğu "Birlik" sistemine dayandırmıştır.
Birlikten Kuvvet/Düzen doğar Türk Atasözü ile Türkler ordunun askeri "birlik" sistemi sayesinde kuvvetli ve güçlü olacağını ifade etmiş bahse konu Atasözü dilimizle günümüze kadar ulaşmıştır. Yine bu Atasözünün Türk Milletinin birlik,beraberlik ve dayanışma gücü sayesinde güçlü olacağını ifade etmesi de Türkçenin söz varlığı gücünü bizlere göstermektedir.Yine Etimolojik köken olarak birlik kavramı tek Tanrı inanç sistemini ifade eden bir kavramdır.Nitekim Anadolunun Türk-İslam yurdu olmasında büyük payı olan Hoca Ahmet Yesevi ekolünden gelen ve Ahilik teşkilatı üyesi Hacı Bektaş-ı Veli anadoluda yurt tutan Türklere öğüt verirken "Bir olun,diri olun,iri olun" buyurarak Türklerin Tek Tanrı inancı etrafında birlik olmaları gerektiğini öğütlemektedir.
İbn-i Fadlan 10. yüzyılda Oğuz Türklerini halifenin elçisi sıfatıyla ziyaret ettiğinde o zaman Türkler Müslüman değildi. İbn-i Fadlan'ın anlattığına göre, o çağlarda Türkler haksızlığa uğradıklarında ya da bir zorlukla karşılaştıklarında başlarını yukarı kaldırıp "Bir Tengri" demektedirler. Yine Makdisi: "Türkler bir tengri, yani Tanrı birdir derler..." Demek suretiyle Türklerin birlik inancı ile Tanrı inancını yanyana kullandıklarını ifade etmektedir. Günümüze kadar ulaşan "Tengri biz menen" günümüz Türkçesiyle"Tanrı/Allah bizimle" duasının Göktürkçe konuşma dili esas alındığında "Tengri bizin birle" olması gerekmektedir.
Yine Efsaneye göre Oğuz Kağan ölmeden önce çocuklarına öğüt verirken çocuklarından sadaklarından tek ok alıp kırnalarını ister çocukları rahatlıkla o tek oku kırarlar, daha sonra Oğuz Kağan çocuklarından sadaklarından 10 ok alıp deste halinde kırmalarını emreder ancak hiçbir çocuğu deste halindeki onoku kıramaz bunun üzerine Oğuz Kağan çocuklarına: "Çocuklarım bir ve beraber olmazsanız işte şu zayıf tek ok gibi kırılır dağılırsınız, Ama birlik içinde, bir arada olursanız kimse sizi bölemez parçalayamaz " diye öğüt verir.Mete Kağan Çin imparatoriçesi ne yazdığı mektupta ok atan ve yay geren boyları tek bayrak altında birleştirdiğinden bahsetmektedir.
Yine Vezir Bilge Tonyukuk bu öğüdün bir benzerini Kendi adına dikilmiş Göktürk kitabesinde:" " Yuyka erkli tupulğalı ucuz ermiş, yinçge erklig üzgeli ucuz. Yuyka kalın bolsar tupulğuluk alp ermiş Yinçge yoğun bolsar üzgülük alp ermiş.
Yufka olanın delinmesi kolay imiş, ince olanı kırmak kolay. Yufka kalın olsada delinmesi zor imiş. İnce yoğun olsa kırmak zor imiş."Sözleriyle düşmana karşı birlik olmaları gerektiğini Kutluk İlteriş Kağana ifade etmiştir.
Selçuklu Sultanı Selçuk bey öldüğünde saltanatı Tuğrul ve Çağrı Beye kalmış
Tuğrul Bey, Çağrı Beyi yanına oturtup sadağından bir ok alıp kırmasını söylemiş
Çağrı bey sadağından bir oku alıp kolayca kırmış, bunun üzerine Tuğrul Bey Kardeşi Çağrıya sadağından on ok alıp deste halinde kırmasını emretmiş Çağrı Bey ne kadar zorlasada deste halindeki On oku bir türlü kıramamış, bunun üzerine Tuğrul Bey Çağrı Beye: " Kardeşim birlik olmaz, ayrılırsak işte şu tek ok gibi bölünüp parçalanırız. Ama bir ve beraber olursak, bölünüp parçalanmayız" diye öğütte bulunarak Birlik ve beraberliğin önemini ifade etmiştir.Yine Sultan Alparslan Türk Komutan Erdem'e öğüt ve nasihat verirken On Okun hikayesinin bir benzerini anlatmış Nizamü'l Mülk Oğuz oğulları unutmasın diye bu kıssayı "Siyasetname"sine yazmıştır.
Ulu Türk Ozan Yunus Emre:
Bölüşerek tok oluruz.
Bölünerek yok oluruz.
Dizeleriyle Türklerin bölünmemelerini, birlik ruhu içerisinde dayanaşarak ve bölüşerek hareket edilmesi gerektiğini ifade etmektedir.
BİRLİKTEN (GÜÇ) KUVVET DOĞAR TÜRK DÜNYASI ORTAK ATASÖZÜ
ttü. Birlikten güç/kuvet doğar/Nerede birlik, orada dirlik.
altn. Birlik bolmay, tirlik bolmas. /Birlik tiriliktir.
oğzt. Düzenlik kandayısa onmağ anda.
osml. Düzenlik kanda ise dirlik andadur.
afgn. Tiriliktin küçü birlikte.
balk. Nerde ise birlik, ordadır dirlik. / Dirlik birlikten olur.
başk. Kayza birlik, şunda tiriklik. /Birlikte, tiriklik
blgr. Dirlik olmayan yerde birlik olmaz.
çuvş. Asta perleh, unta vay.
dbrc. Kayerde bîrlîk, o yerde tîrlîk.
dlrm. Nede bîlik oda dîlik.
gagz. Nerede birlik, orda dirlik.
gazr. Birlik harda, dirilik orda. |r
haks. Sugnın pazı tagda, çonnın küzi pirleste.
kary. Kayda azatlık, anda yahşilik.
kazk. Birlik bolmay tirlik bolmas. /Birlik bolmagan çerde tirlik bolmas. kazr. Birlik harda, dirilik orda. / Birlik olmayan yerde dirlik olmaz. V kbrs. Birlikten dirlik olur. /Nerde birlig, orda dirlig. kerk. Birlikten kuvvet doğar, kırm. Kayda birlik, anda tirilik.
kklp. Birlik bar çerde tirilik bar/Birlik bolmay, tirilik bolmas.
krçy. Birlik küç talmaz.
krgz. Birdik bolboy, tirdik tirdik bolboyt.
kşky. Birlik olmasa dirlik olmaz. / Birlik harda dirlik orda.
nogy. Tiriliktin küşi birlikte.
özbk. Kayda birlik, anda tirilik. /Tirilikting küçi birlikde. tatr. Kayda birlik, anda tirlik. /Birlik-tirliktir. trkm. Birlik bolmasa, dirilik bolmaz.
tuva. Demnin saaskan teve tudup çiir. /Taramıktar kattışkaş küş bolur.
uygr. Birlik bar yerde inaklik bar/ Küç birlikte.
yakt. Eyetten orduk suoh. / Hanna tümsüü baar da onno küüs baar.
FATİH MEHMET YİĞİT
Yorumlar
Yorum Gönder