TÜRK BİLİM ADAMI BİRUNİ:

Türk Bilim insanı Biruni Dünyanın en büyük Bilim insanları arasındadır.
Biruni: Christof Coloumb'dan beş asır önce Amerika kıtasından ilk defa sözeden O'dur.
Dünyanın yuvarlak ve dönmekte olduğunu, yerçekimin varlığını Newton'dan asırlarca önce ortaya koydu. Henüz çağımızda sözü edilebilen karaların kuzeye doğru kayma fikrini 9.5 asır önce dile getirdi.Dünyanın çapını, ekliptik değeri bugünkü değere çok yakın olarak buldu. (995 yılı 23 derece 27 dakika)
El Biruni Trigonometriye sekant, cosecant ve cotangent fonksiyonlarını eklemiştir.
Jeodeziyle ilgili temel bilgiler verdiği için bu bilimin kurucusu sayılmaktadır.  Ayrıca, madenlerin yoğunluklarını az bir hata ile bulmuştur.(Fe=7.82 ;gerçek değer Fe=7.86).
Tıp alanında ise; Dünyanın ilk Sezeryan doğumunu gerçekleştirdi.

İnsanların düşünceleri türlü türlüdür, dünyadaki gelişmişlik ve esenlik de bu farklılığa dayanır.

İlmi düşünceye serbestlik tanınmalı yani ilimde söz sahibi olanlar fikir hürriyetine sahip olmalı.

İlmi çalışmalar açık ve sağlam metotlara dayanmalı.

İlim; batıl düşüncelerden ,sihir ve hurafelerden arındırılmış olmalı.

Gerçek ilim adamlarının çalışma zevk , şevk ve gayretlerini arttıran teşvik tedbirleri alınmalı.

İlmin ilerlemesi için gerekli her türlü maddi , sosyal ,teknik şartlar ve imkanlar hazırlanmalı.

İlme , ilmi eserlere ve ilim adamlarına hürmet edilmeli itibarları sağlanmalı.

İnsanların dikkat ve alakalarını ilmi konulara çekme çalışmaları yapılmalı.

Devletin ileri gelen adamları ilmin gelişmesi için gereken tedbirleri tespit edip hemen bunları tatbik etmeli.

Biruni; Dünya dönüyorsa ağaçlar, taşlar vb. yerlerinden neden fırlamıyor? diye soranlara; "Bu dünyanın dönmesi olayını çürütmez. Çünkü herşey dünyanın merkezine düşüyor. Bu da gösterir ki, merkezde bir çekicilik vardır ve bu yerçekimi, yeryüzündeki nesnelerin dışarı fırlamasına mani olmaktadır" demektedir. 

TÜRK BİLİM İNSANI BİRUNİ KİMDİR?

Türk Bilim adamı Ebu Reyhan Muhammad bin Ahmed el-Biruni, 973 yılında bugünün Özbekistan’ı sayılan Harezm’de doğdu. Dönemin ünlü Türk bilgini Ebu Reyhan'a, varoştaki bir mahalleden başkente gelmiş olması nedeniyle Farsça'da dış anlamına gelen birun kelimesinden hareketle dışarıdan gelen, taşralı (Türk) anlamlarında el-Biruni adı verilmişti.

Yunan filozoflarından Aristo, Arşimet ve Demokritus’un çalışmalarından etkilenen El-Biruni, bilimsel çalışmalarına 17 yaşında başladı. Güneşin yüksekliği ve şehrin boylamını hesapladı. Güneşin hareketlerinden, mevsimlerin ne zaman başladığını belirledi. Dünyanın çapını, ekliptik değeri bugünkü değere çok yakın olarak buldu. (995 yılı 23 derece 27 dakika)

1024 yılında Volga Türkleri'nin lideri Gazne'ye bir elçilik heyeti göndermişti. Biruni bu heyetteki görevlilerle görüşerek, onlardan ticari ilişkiler için oldukları Kuzey Kutup Bölgesi'ne ilişkin bilgiler vermesini istedi. Elçilerden biri Sultan Mahmud'un huzurunda iken, kuzeyin ileri uçlarında güneşin bazen günlerce batmadığını söyleyince, Mahmud bunu bir sapkınlık olarak değerlendirip öfkelendi. Ancak Biruni, Sultan'a dünyanın yuvarlak olduğunu bunun imkan dahilinde ve makul bir olay olduğunu ifade etti.

Daha o çağda Ümit Burnu'nun varlığından söz etmiş, Kuzey Asya ve Kuzey Avrupa'dan geniş bilgiler vermişti. Christof Coloumb'dan beş asır önce Amerika kıtasından, Japonya'nın varlığından ilk defa sözeden O'dur.

Dünyanın yuvarlak ve dönmekte olduğunu, yerçekimin varlığını Newton'dan asırlarca önce ortaya koydu. Henüz çağımızda sözü edilebilen karaların kuzeye doğru kayma fikrini 9.5 asır önce dile getirdi.

11. yüzyılın ilk yarısının en ünlü astronom ve matematikçisi, Felsefe ve coğrafya alanlarında da çalışmalar yaptı. Sayılar kuramı, Hint hesabı, ay ve güneş tutulmaları, matematik coğrafya, enlem ve boylam tayini, kuyruklu yıldızlar, küre geometrisi gibi konularda yazılmış 113 kadar eseri (toplam sayfası 13.000 'u geçer) bilinir. Geometride, açıyı üçe bölme problemini de içeren cetvel ve pergel ile çözülemeyen bir grup problem vardır ki, bunlar matematik tarihinde "Biruni problemleri" olarak bilinir. Daire içine çizilmiş 9 kenarlı düzgün poligonun bir kenarının uzunluğunu özgün bir yöntemle hesapladı. Pi sayısının hesabı üzerine çalıştı, sinüsler teoremini kendine özgü bir yöntemle kanıtladı.

El Biruni Trigonometriye sekant, cosecant ve cotangent fonksiyonlarını eklemiştir.

Diğer bir eserinde jeodeziyle ilgili temel bilgiler verdiği için bu bilimin kurucusu sayılmaktadır.  Ayrıca, madenlerin yoğunluklarını az bir hata ile bulmuştur.(Fe=7.82 ;gerçek değer Fe=7.86). 

       

Yerçekimi kanununun İngiliz bilimadamı Newton tarafından keşfedilmiştir.  Ancak, bu olay için, ilk defa fikir ortaya atıp incelemelerde bulunan Biruni’dir.

Biruni; Dünya dönüyorsa ağaçlar, taşlar vb. yerlerinden neden fırlamıyor? diye soranlara; "Bu dünyanın dönmesi olayını çürütmez. Çünkü herşey dünyanın merkezine düşüyor. Bu da gösterir ki, merkezde bir çekicilik vardır ve bu yerçekimi, yeryüzündeki nesnelerin dışarı fırlamasına mani olmaktadır" demektedir.  Bu konuyu bilim tarihçisi Carl L. Boyer, A History of Mathematics adlı kitabında belirtmektedir.

İlk modern sezeryan yani cerrahi müdehale ile doğum yaptırma uygulamasının 1881 yılında Alman jinekolog Ferdinand Adolf Kehrer tarafından gerçekleştirildiği iddia edilse de; Sezaryen'i Dünya tıp tarihinde uygulayan ilk Türk bilim insanı Biruni'dir. 973-1051 yılları arasında yaşamış El Biruni’nin Edinburg Universitesi’nde yer alan kitabında sezaryen resmedilmiş ve tarif edilmiştir. Biruni zor olan riskli doğumlarda çocuğun ve annenin sezeryenle kurtarılabileceğini yaptığı tıbbi cerrahi uygulama ile iddia ve ispat etmiştir. Çünkü doğum esnasında o dönemlere kadar çocuk ve anne ölümleri oluyordu. Bunun ana nedenlerinden biri ise; Hamilelik döneminde alınan fazla kiloların normal doğumu riske atmasıdır. Bu nedenle Türk hekimler tarafından hamilelik boyunca kilo aldırıcı karbonhidrat gıdalar yerine az karbonhidrat tüketimi ile buna mukabil bol proteinli ve vitaminli gıdaların ve sıvı tüketilmesini önermekteydi.

Yukarıdaki resimde Biruni’nin Asarü’l Bakiye adlı eserinde yer alan Sezeryan sahnesi ile karşılaşıyoruz.

Tıp alanında da birçok eser veren Birûni, döneminde bir kadını sezaryenle doğum yaptırmayı başarmıştır. Şifalı otlar ve birtakım ilaçlar üzerine yazdığı "Kitabu's Saydane", Birûni’nin son yapıtı olmakla beraber 1050'de yazılmıştır. Bu kitapta üç bin kadar bitkinin neye yaradığını ve nasıl kullanıldığı yazmaktadır. İlaçların yanında o bitkinin Arapça, Farsça, Yunanca, Sanskritçe ve Türkçe gibi başka dillerdeki adının yer alması etimolojik açısından çok önemli bir gelişmedir.

Kendisinden çok sonra gelen Newton, Toricelli, Copernicus, Galileo gibi bilim adamlarına ilham kaynağı oldu. Türkçe dâhil 15 dilde yayımlanan The UNESCO Courier dergisi, 1974 yılında çıkardığı sayıyı El-Biruni’ye ayırdı. El-Biruni’yi “Bin yıl önce, Orta Asya’da yaşamış evrensel deha” olarak tanıttı.

Galileo'nun "Dünya Dönüyor" dediği için Katolik Engizisyon Mahkemesi tarafından afaroz ve hapsedilmesinden (1633) 600 küsur yıl önce Müslüman bilim adamı El-Biruni (doğum: 973) güneş, dünya ve ayın hareketlerini mükemmelen tespit etmişti.

Kaynak: British Library Or. 8349, f. 31v

El Biruninin Eserleri

El Biruni'nin Eserleri halen Batı bilim dünyasında kaynak eser olarak kullanılmaktadır.Türk Tarih Kurumu 68. sayısını Bîrû-nî'ye Armağan adıyla bilginimize tah-sis etti. Dünyanın çeşitli ülkelerinde Bîrûnî'yi anmak için sempozyumlar, kongreler düzenlendi, pullar bastırıldı. UNESCO'nun 25 dilde çıkardığı Conrier Dergisi 1974 Haziran sayısını Bîrûnî'ye ayırdı. Kapak fotoğrafının altına,"1000 yıl önce Orta Asya'da yaşayan evrensel dehâ Bîrûnî; Asrtonom, Tarih-çi, Botanikçi, Eczacılık uzmanı Jeolog,Şair, Mütefekkir, Matematikçi, Coğraf-yacı ve Hümanist" diye yazılarak tanıtıldı. Eserleri;Biruni, toplam 180 kadar Eser kaleme aldı.

En meşhurları şunlardır:

EI-Asâr'il-Bâkiye an'il-Kurûni'I-Hâli-ye: (Boş geçen asırlardan kalan eser-ler.)

EI-Kanûn'ül-Mes'ûdî; En büyük ese-ridir. Astronomiden coğrafyaya kadarbirçok konuda yenilik, keşif ve buluşları içine alır.

Kitab'üt-Tahkîk Mâ li'I-Hind: HindTarihi, dini, ilmi ve coğrafyası hakkın=da geniş bilgi verir.

Tahdîd'ü Nihâyeti'l-Emâkin li Tas-hîh-i Mesâfet'il-Mesâkin: Meskenler ara-sındaki mesafeyi düzeltmek için mekân-ların sonunu sınırlama. Bu eseriyle Bîrû-nî, yepyeni bir ilim dalı olan Jeodezi'nintemelini atmış, ilk harcını koymuştu.

Kitabü'I-Cemâhir fî Ma'rifet-i Cevâ-hir: Cevherlerin bilinmesine dair kitap.

Kitabü't-Tefhim fî Evâili Sıbaâti't-Tencim: Yıldızlar İlmine Giriş.

Kitâbü's-Saydele fî Tıp: Eczacılık Kitabı. (İlaçların, şifalı otların adlarını altı dildeki karşılıklarıyla yazmış.)

Araştırma ve Derleme: Fatih Mehmet Yiğit