HUN TÜRKLERİNİN KIZ KULESİ VE KURTTAN TÜREYİŞ EFSANESİ

Türkiyede yaşayanlar olarak İstanbul boğazındaki Kız Kulesi ve Mersin ilimiz Erdemli açıklarında deniz ortasındaki Kız Kalesini biliriz.

Kız Kulesi efsanesi Hun Türklerinde de bulunmakta. Çin kaynaklarında geçen efsane şu şekildedir.

Gao-che'ların Xiong-nu'lar (Hun Türkleri)Hakkında Anlattığı Kurt Efsanesi şu şekildedir:

"Xiong-nu'ların Chan-yü'sünün (Hun Kağanının) karısı, çok güzel iki kız çocuğu doğurdu. [Görünüşleri o kadar güzeldi ki] ülke halkı, onların birer kutsal ruh olabileceklerini düşündü. Chan-yü dedi ki: 'Ben bu [kadar güzel kızlara] sahibim, [dünür olarak] bir insana layık olabilir miyim? Onları [gelin olarak] Gök'e (Tanrı'ya) vereceğim.' dedi. [Bu yüzden] ülkenin kuzey kesimindeki ıssız bir araziye, yüksek bir kule inşa ettirdi ve kızları onun üzerine yerleştirdi. [Sonra da] ‘Gök [Tanrı] gelip alsın.' dedi. [Aradan] üç yıl geçince kızların annesi onları geri [getirmek] istedi. Chan-yü: 'Olmaz, hala vakti gelmedi.' dedi. [Ardından] bir yıl daha geçtikten sonra yaşlı bir kurt çıkageldi ve kulenin dibinde gece gündüz ulumaya başladı. Bunu gören küçük kız: 'Babamız, bizim Gök ile birlikte olmamızı istiyor. Şimdi buraya bir kurt geldi. [Belki de] o bir tanrısal varlıktır veya iyiye işarettir.' dedi [ve evden çıkarak kurdun yanına gitmek istedi.] Ablası, [kız kardeşinin söylediklerine] çok şaşırdı: 'Bu bir hayvandır, bu yüzden [ona varip] anne babanı küçük düşürme.' dedi [ve] onu takip etmeyi reddetti. [Ablasını dinlemeyen küçük] kız kardeş, kurdun karısı oldu. [Küçük kız kardeş ile kurdun] bir erkek çocuğu oldu. [Sonra kurttan] çoğalanlar, millet oldular. Bu nedenle onların (Xiong-nu'ların) insanlarının söylediği uzun [havalı] şarkıları (veya türküleri), uluyan bir kurdun [sesine] benzer." 

Hun Türklerinin Kız Kulesi ve Kurttan Türeyiş efsanesi ile; Türkler'in Tanrıdan kut alan Ulu bir ulus olduğu ve Türklerde kız çocuklara verilen değer sembolik bir dille anlatılmakta.

Türkolog Fatih Mehmet Yiğit 

TÜRK MİTOLOJİSİ

KAYNAKÇA:

Orijinal Kaynak 《魏书·卷一百三·高车传》 (Weishu, Cilt 103, Gaoche Bölümü)

Orijinal Çince Metin (Klasik Çince):

匈奴单于生二女，姿容甚美。国人皆以为神。单于曰："吾有此女，安可配人？将以与天。"乃于国北无人之地筑高台，置二女其上曰："请天自迎之。"经三年，其母欲迎之。单于曰："不可，未彻之间耳。"复一年，乃有一老狼，昼夜守台嗥呼。其小女曰："吾父处我于此，欲以与天。而今狼来，或是神物，天使之然。"将下就之。其姊大惊曰："此是畜生，无乃辱父母。"妹不从，下为狼妻而产子。后遂滋繁成国。故其民好引声长歌，又似狼嗥。

Orijinal Kaynak 《北史·卷九十八·高车传》 (Beishi, Cilt 98, Gaoche Bölümü)

Orijinal Çince Metin (Klasik Çince):

匈奴单于生二女，姿容甚美，国人皆以为神。单于曰：「吾有此女，安可配人？将以与天。」乃于国北无人之地筑高台，置二女其上曰：「请天自迎之。」经三年，其母欲迎之。单于曰：「不可，未彻之间耳。」复一年，乃有一老狼，昼夜守台嗥呼。其小女曰：「吾父处我于此，欲以与天。而今狼来，或是神物，天使之然。」将下就之。其姊大惊曰：「此是畜生，无乃辱父母。」妹不从，下为狼妻而产子。后遂滋繁成国。故其民好引声长歌，又似狼嗥。

Tarihsel Arka Plan ve Açıklamalar

Gaoche (高车) ve Tiele (铁勒): "Weishu" metninde bahsedilen Gaoche, Çin kaynaklarında Tiele olarak da geçen ve kökenleri Hiung-nu'ya dayanan bir Türk halklar konfederasyonudur. Gaoche ("Yüksek Arabalılar") ismi, kullandıkları tekerlekleri yüksek arabalardan gelir.

Efsanenin Anlamı: Bu efsane, birçok Türk halkında görülen kurdu ata olarak kabul eden "kurt türeyiş efsanesi motifinin en eski örneklerinden biridir. Efsane, halkın kökenini ve neden uzun, uluyu andıran şarkılar söylediklerini mitolojik bir dille açıklamaktadır.

《北史》(Beishi) ile İlişkisi: 《北史》 (Kuzey Hanedanlıklar Tarihi), 《魏书》'yu da kapsayan daha sonraki ve daha kapsamlı bir tarihi derlemedir. 《魏书》'daki Gaoche bölümünün içeriği büyük olasılıkla 《北史》'in ilgili ciltlerinde (98. cilt gibi) tekrarlanmış ve korunmuştur.

"Weishu" ve "Beishi"deki metinler neredeyse aynı olsa da, bu iki kaynağın derlenme süreci ve tarihsel bağlamına dair bazı önemli noktalar vardır:

1. Kaynak İlişkisi: "Weishu", Kuzey Wei Hanedanlığı'nın (386-535) resmi tarihi olup, daha erken bir dönemde derlenmiştir. "Beishi" ise Tang Hanedanlığı döneminde (626-649), "Weishu" da dahil olmak üzere kuzey hanedanlıklarına dair tarihleri bir araya getiren ve özetleyen daha sonraki bir eserdir. Bu nedenle, "Beishi"deki kayıt büyük olasılıkla "Weishu"daki bilgiyi aktarmaktadır.

2. Efsanenin Tarihsel Değeri: Bu efsane, Türk köken mitlerinin Çinli tarihçiler tarafından kayda geçirilmiş en eski örneklerinden biridir. Sadece bir halkın kökenini anlatmakla kalmaz, aynı zamanda bozkır kültüründe önemli bir yeri olan kurt ata inancını ve bu inancın müzik kültürüne (uzun hava/uluma benzeri şarkılar) nasıl yansıdığını da gösterir.

3. Kültürel Kodlar: Efsanedeki "yüksek kule" ve "Gök'e (Tanrı'ya) sunma" motifleri, eski Türklerdeki Gök-Tanrı inancı ile güçlü bir şekilde örtüşmektedir. Kurt, bu kozmik düzende bir elçi veya Tanrı'nın yeryüzündeki tezahürü olarak tasvir edilmiş olabilir.

Resimler: