Ayrlgan el tozar, tili birikken el ozar.    

Ayrılan ulus dağılır. Dili bir olan (söz birliği eden, birlik olan) ulus ilerler.

***

El kaznas , halk kaznas .

Elin satkan, yarık kün körmes. 

El, Ülke hazinesi Halk hazinesidir.

Elini, ülkesini, halkını satan; aydınlık gün görmez.

***

Er yiğit eli üşin tuvadı. Er eldin insi. 

Er yiğit, halk için doğar. Er, ilin gücüdür. 

***

Avızn kanga tolsa da, duşpanın kasında tükirme.

Ağazın kanla dolsa, düşmanın karşısında tükürme (güçsüzlüğünü, yaranı belli etme)

***

Dos smn dos biler.  Doskanamart etken eş onmas. 

Dost sırrını dost bilir

Dostuna namertllik eden hiç onmaz

***

Arak yandı, dos tanıldı

Arak (Kam/Şaman ritüellerinde içilen eski Türk içkisi) içtiğinde düşüncen uyanır. Dostunu ve hayatı daha iyi tanır ve anlarsın.

***

Duşpandı tas pan urma, as pan ur. 

Düşmanını aş ile vurma taş ile vur.

***

Duşpandi tas pan urma, as pan ur.

Dos başka karar, duşpan ayakka karar.

Dos akırm üyreter, duşpan külip üyreter.

Dosin ansa özindi öldi dep bil.

Dosm asm duşpanday aşa.

Dos egiz, yav segiz

Doslik yibi tüyinsiz bolar.

Dos bergennifi tisma karama.

Dosina atındı berme, bersefi terlettin deme.

Duşpan dosin bolsa, belinde baltan bolsin.

Dos karana kün smalar.

Yelkeden as bolmas, yiyennen dos bolmas.

lytke inanma, suvga tayanma.

Uyasmda ne korse, uşkanda som eter.

Şaydan başka asım yok, sennen başka dosim yok.

Eske tüsse, erge şigar.

Eski zat yamrmas, eski yav yas bolmas.

Eki yaman dos bolar, eki kün ketpey urisar.

Eki tentek bas kossa, esen bolsa iygi edi.

Elkıdırıp, eteksıdırıp.

Yamanga yoldaş eş birev de bolmas.

Yamanlık pan yol almaşsın.

Yamandı körmey, yahşıdınbaasınbilmessifi.

Yahşidm yağı köp bolar, yamanrun kasi köp bolar.

Yaman aytar yendim dep, yahşi aytar koydım dep.

Atadın yahşi uli maktanar, yattan tuvgan taptım

dep, atadın yaman uli maktanar, aylanamdı aylanıp

iytley kaptım dep.

Atı yaman, ayda azar, hatmi yaman künde azar.

lyti yaman in kazar.

Adaskanga yol berip, yıgılganga kol berip.

Yahşıdı yatım demeniz, yamandı özim demeniz.

Düşmanı taş ile vurma, aş ile vur.

Dost başa düşman ayağa bakar.

Dost azarlayarak, düşman gülerek öğretir.

Dostun hastalanırsa, kendini öldü bil.

Dostun aşını, düşman gibi ye.

Dost ekiz, düşman sekizidir).

Dostluk ipi, düğümsüz olur.

Dostun verdiği hediyenin dışına bakma.

Dostuna atını verme, verirsen terlettin deme.

Düşmanın, dostun olursa, belinde baltan olsun.

Dost kara günde bilinir.

Enseden aş olmaz, yeğenden dost olmaz.

ite güvenme, suya dayanma.

Yuvasında ne görürse, uçunca onu yapar.

Çaydan başka aşım yok, senden başka dostum yok.

Akla düşerse, ere çıkar.

Eski şey yenilenmez, eski düşman dost olmaz.

İki kötü dost olur, iki gün geçmeden vuruşur.

İki kötü birleşince, dünyada sağ kalırsa iyidir.

Il (ülke) dolaşarak, etek sıyırarak

Kötüye hiç kimse yoldaş olmaz.

Kötülükle yol alamazsın.

Kötüyü görmeden, iyinin değerini bilmezsin.

İyinin dostu çok olur, kötünün düşmanı çok olur.

Kötü, yendim diye konuşur, iyi, bıraktım diye konuşur.

Atanın iyi oğlu, başkasından doğmuş gibi, kazandım

diye övünür, atanın kötü oğlu etrafımı dolaşıp it gibi

kaptım diye övünür.

Atı kötü olan her ay, hanımı kötü olan her gün hastalanır.

İti kötü olan in kazar.

Şaşkına yol gösterip, yıkılana el verip

lyiyi, yabancım; kötüyü, özüm demeyin.

Nogay Türk Atasözlerimizden