KUTADGU BİLİG'DEN ÜLKE YÖNETİCİLERİNE (TÜRK DEVLET ADAMLARINA) ÖĞÜTLER:

“[Halkın] senin üzerinde üç hakkı vardır: bunları öde ve onları zorluğa düşürme.

Bunlardan biri memleketinde gümüş temiz kalsın, onun ayarını koru. (Ülke Ekonomik gücü ile Milli para biriminin değerini koru)

İkincisi halkı adil kanunlar ile idare et; birinin diğerine tahakküme kalkışmasına meydan verme, onları koru. (Adaleti gözet, güçlünün güçsüzü ezmesine izin verme, halkını koru)

Üçüncüsü bütün yolları emin tut; yol kesici ve haydutların hepsini ortadan kaldır. (Asayiş, Huzur ve Emniyeti sağla)”(1)

“Ey kudret sahibi, sen kötülük yapma; sözünle

ve hareketinle her vakit iyilik etmeye çalış.”(2)

 “Zulüm yanar ateştir, yaklaşanı yakar. Kanun ile ülke genişler (kalkınır) ve Dünya düzene girer; zulüm ile ülke eksilir (geri kalır) ve Dünya bozulur. Zalim, zulmü ile birçok sarayları harap etmiş ve sonunda kendisi açlıktan ölmüştür.”(3)

"İnsan dediğin bilgili ve akıllı insandır; onun dışındakilerin hepsi de hayvan gibidir. Sen ya bilgi bil, insan ol ve kendini yükselt yahut hayvan adını al ve insanlardan uzaklaş.”(4)

  “Bütün kör düğümler (büyük sorunlar) bilgi ile çözülür; bilgi bil, anlayışlı ol, akıl ile yaşa.”(5)

“Ey memleketin başı, ey iktidar sahibi, sen her işte önce bilgiyi tatbik et. Her türlü işi bilgi ile işle; her güzel iş bilgi ile meydana gelir.”(6)

“Memleketi alan onu kılıç (güç) ile almıştır; memleketi tutan onu kalem ile tutmustur. Bir memleketi kılıç ile derhal ele geçirmek mümkündür; fakat kalem (Bilgi ve Adalet) olmayınca, insan onu elinde tutamaz.”(7)

“Kim hakim ve bilgili (Adalet ve Bilim yolunu takip eden) bir bey olmuş ise; memleketini tanzim etmiş ve halkı zengin olmuş; halkın zenginliğini kendisine kalkan yapmıştır.”(8)

 “Kılıç (güç)memleket zapt eder ve zafer kazanır; kalem de (Bilim ve Adalet) memleket tanzim eder ve hazine toplar. Kılıç kan damlatırsa memleket alır; kalemden mürekkep damlarsa, altın gelir (ülke zengin olur).”(9)

"İbadet etmek için, önce çok bilgi edin, bilgisiz ettiğin ibadetten fayda gelmez. Bilgi ile yapılan

ibadetin sevabı çoktur; bilgisiz kimse ibadet ederse, sevap kazanamaz. Bilgisizin ibadet ile meşgul olmasından, bilgilinin uyumasının sevabı daha çoktur.”(10)

“(Din ve Devlet işlerinin birbirinden ayrılması Laikliğin gerekliliğini anlatmakta) Din dalı ile Dünya dalı birbirine karşıdır; ikisi birbirine yaklaşmaz, bunların yolu birbirini keser. Dinin, Dünya ile birleştirilmesi güçtür; bu ikisi bir araya gelmez, bunu bilmek kafidir.”(11)

“(Liyakat ve işin ehil olana verilmesi hakkında) Devleti görmemiş olan bir kimse saadete kavuşursa, onun tabiati gittikçe bozulur ve memlekete felaket getirir. İdarede bulunmamış bir kimse memleketin idaresini eline alırsa, hem eli hem de dili ile halka zulüm eder.”(12)

"İbadeti gizli; yap, insanlar görmesin; bu sözüm bir sır idi; işte simdi açığa vurdum.”(13)

" Eğer ibadet halkın gözü önünde yapılırsa, bu ibadet esassız ve manasız olur. Tanrıya yapılan bütün ibadetler gizli yapılmalı ve bu örtü bugün de herkese açılmamalıdır. Tanrı sevdiği kullarını gizlemiştir; halk bu kullar arasında onları tanıyamaz.”(14)*

*XI.Yüzyılda yaşayan Türk Bilge (Filozof) Yusuf Has Hacib'in Kutadgu Bilig adlı eserinin Türkolog Resid Rahmeti Arat çevirisindeki beyit numaraları:

1-5574-5577

2-5088

3-2032 ve 2034-2035.

4-3165 ve 6611

5-3168

6-5252-5253

7-2425-2426 Ayrıca (219, 224, 252, 281, 303, 1781, 1968, 2720)

8-254 ve 256

9-2714-2715

10-3216 ve 3224-3225

11-5311-5312

12-5757-5758

13-3235

14-3918-3920

Derleme ve Açıklama: Fatih Mehmet Yiğit 

TÜRK BİLGELİĞİ

*Acaba günümüzde bu öğüt ve erdemlere uyuluyor mu?