"Tanrı'nın/Allah'ın sopası yok ki gökten indirsin" diye İslam öncesi Türk inancına dayanan Türkçe eski bir deyim var. Anlamı: "Tanrı, yaratır ancak müdahale etmez, kulun işine karışmaz, hesabı Töre sorar, kağan bile törenin üzerinde değildir. İyiler uçmağa, kötülerse kızıl tamuya yollanır" anlamında kaderci din anlayışına karşı söylenen bir söz. Türkler, İslamı kabul ettiğinde cebriyeci anlayışa karşı daima akılcı özgür iradeyi savunan maturudi, mutezile gibi din anlayışını benimsemişler. Zamanla bu anlayış terk edilmiş kaderci din anlayışı topluma hakim olmuş yönetici kesimin halkı köle olarak kullanması için din vasıta olmuştur. 

Padişahlar, zillullah (Allahın gölgesi) görülmüş, halkına kullarım diye seslenmiştir. Kaderci anlayışa göre herşey Allah'tandır. Özgür irade ve rey yoktur. 

Yönetenler de; Allahın gölgesidir. Kul kaderine rıza göstermeli ve daima itaat etmelidir. 

Bu anlayış yönetenlerin işini kolaylaştırmış, suçu kendileri işleseler de cürüm Allah'a kalmıştır.

Fatih Mehmet Yiğit