BUDA'NIN TÜRKLÜĞÜ VE TÜRK MİMARİSİNİN DOĞUŞUNA DAİR TESPİTLER:

Öfkeyi Sakinlikle yen

Kötülüğü iyilikle yen

Yoksulluğu cömertlikle yen

Yalanları gerçekle yen...

Üç şey uzun süre gizli kalamaz; Güneş (Kün), Ay ve Gerçek.

Sak(y)a Türk'ü (Gotama) Kutlu

Bilge Budha 

Budha'nın, tıpkı Yenisey ve eski Türk yazıtlarında olduğu gibi sözünde: Güneş ve Ay'ı (kün-ay) kullanması önemli bir husustur.

Heykele ait resimde; boynunda Çift Kurt Ejder sembolü bulunmakta, Budha Türk oturuşu seklinde bağdaş kurmuştur. Budhanın elinde ise; Ulu Tanrıya verdiği ANDA bağlı olduğunu, iyilik ve Töre üzere yaşadığını ifade eden AND kadehi, Bengüsu mevcuttur. (Ak Hun Dönemi ait eser. Bulunduğu yer Kandahar Hindistan Ulusal Tarih Müzesi )

MÖ 563-483 yılları arasında yaşadığı değerlendirilen Saka Türk'ü Gotama (Kutlu) Buda'ya ait gerek Himalaya gerekse Kandahar'daki M.S.2-3.YY ait heykellerde Buda Ak-Hun Türk tipine benzetilerek bıyıklı gösterilmiştir. 

Türk Kağanı şeklinde Buda'nın resmedildigi Duvar resminde: Türk sembollerinden Gök Börü/Gök-Kurt ve ok, başında Kün-Ay/Ay-Yıldız sembolü bulunmakta. (Ak Hun dönemine ait Afganistan Bamiyan Kakrak'taki Budist tapınağından bir fresk.Sergilendiği yer Kabil Müzesi)

Resimlerde: Buda'nın resmedildigi Duvar resminde Türk sembollerinden; tahtında Gök Börü/Gök-Kurt ve ok, başında Kün-Ay/Ay-Yıldız sembolü bulunmakta.

Heykele ait diğer resimde ise; boynunda Çift Kurt Ejder sembolü bulunmakta, Budha Türk oturuşu seklinde bağdaş kurmuştur. Budhanın elinde use; Ulu Tanrıya verdiği ANDA bağlı olduğunu, iyilik ve Töre üzere yaşadığını ifade eden AND kadehi, Bengüsu mevcuttur. 

Bilge Budha heykel sanatında genellikle Türklerin kadim oturuşu ve göğsünde Türklerin kadim sembolü Gök-Çarkı Bağdaş oturuşu ile tasvir edilir. Bu oturuş şekli Türklerden Budistlere oradanda Yoga'ya geçmiştir.

Sakya ve Gotama (Türkçe: Saka-Kut) Türkçe tabirler Budizme ait Pali ve Hint metinlerinde geçmektedir. Vinaya sutrasında Bilge Buda; çamurdan bir tepe yapan küçük bir çocuğu işaret ederek... Gelecekte Kaṇiṣka'nın (Saka Türklerinin bir kolu olan Kuşhan imparatoru Kanişka diğer adı Erke Han'ın) kendi adıyla bir tepe (Kurgan/Türk Mabedi) dikeceğini söylediği yazılıdır. Onun bu sözünden etkilenen Kuşhanlar Hindistanın dört bir yanına mabed inşa etmiş bu mabedlere tepe ismini vermişlerdir. Buda'nın (Tepe) Türkçe sözcük kullanması onun Türkçe konuştuğuna işaret de eder.

Uzun yıllar Hindistan da mimarlık arkeolojisi araştırması yapan İskoç asıllı bir mimarlık tarihçisi James Fergusson FRS (22 Ocak 1808 - 9 Ocak 1886) Hint ve Doğu Mimarlık Tarihi adlı eserinde: "Arilerin/Aryanların  Turanlı bir Türk kavmi olduğunu M.Ö.3100 yılında kuzeyden aşağı inerek Hindistan'a geldiklerini daha sonra bölgeye İskit/Saka Türkleri, Kuşhan Türkleri, Akhun Türkleri olmak üzere bir çok Türk Turanlı akını olduğunu Asyadaki ilk mimari eserlerin Turanlılar (Türkler) tarafından yapıldığını, bu eserlerin batıya ariler tarafından da taşındığını Sakyamunu Buda'nın Turanlı olduğunu özellikle Kuşhan (Türk) Devleti kurucusu Kanişka (Erke Han) döneminde Tope (Türkçesi: Tepe) adı verilen mimari eserler yapıldığını Asyada 84.000 nin üzerinde Tope adı verilen mimari eser bulunduğunu ifade etmiştir. 

Türkçe Tope/Tepe adı verilen bu mimari eserler incelendiğinde; Türk Kurgan stilinin ve Türklere ait Yurt adı verilen kubbe çadır tipinin esas alındığı günümüzdeki Kubbeli (camiler, mescitler, türbeler,Hanlar vb.)mimari eserlerin /sekizgen Kümbet denilen mimari eserlerin, Selçuklu, Karahanlı, Gazneli, Osmanlı, Babürlü, Cengiz Han ve Kubilay Hanlığı, Timur Hanlığı, Safevi Türk Şahlığı olmak üzere bir çok Türk mimari eserin İskit/Saka Türk Mimari eserinin devamcısı olduğu, bugünkü Türk Mimarisinin İskit/Saka Türk Kağanlığının bir kolu olan Kuşhan Türk Kağanlığı Mimari eserlerinden doğduğu ve geliştiği açıkça görülecektir.

Fatih Mehmet Yiğit

TÜRK MİMARİSİNİN DOĞUŞU

“Kurtuluşu arama, kurtuluş davranışlarında.”

“Tanrı'ya dua edin.”

“İyilik yap dünya senin için daha iyi olsun.”

ERKE HAN (KANİSHKA)

Kuşan Türk devleti, MS.I.YY da İskit Saka Türk Kağanlığının bir kolu olarak bugünkü Güney Batı Türkistan coğrafyasında kuruldu. 1. yüzyılın başında, Orta Asya topraklarının önemli bir kısmı, gücünü o zamanki Kuzey Hindistan'a, bugünün Doğu Türkistanına ve Afganistan'a daha da genişleten geniş Kuşan Krallığı sisteminde birleştirildi. Dünya, birinci yüzyılda Kuşhan Krallığı'nın büyüklüğünü öğrendi. Kuşhan Hanlığı Türkleri, Kral Kanişka'yı yani Erke Kağan'ı (78-123 yaş) yüceltti.  (“Kanerka/ Erke Kağan” olarak adı sikkeler üzerine basılmıştır) ünlü hükümdar Kanişka, Türkleri meşhûr etti. Bereket versin ki, onun gerçek adı, Erke Kağan bugüne kadar muhâfaza olunmuştur.

Filozof, şâir, parlak bir komutan ve yönetici olan Han Erke, Türk kültürünü kimsenin yapamadığı kadar yükseltti. Onu, Şark’ta zirveye çıkardı. Onun huzûrunda, “Türk” sözünü, sesleri titreyerek telaffuz ediyorlardı. O kadar kutsal bir sözdü.

Han Erke, 78 yılında Kuşan hanlığı tahtına oturdu; onu 23 yıl yönetti. Bilge hanın en birinci silâhı, ne taş, ne ok, ne örme demir zırhtı; sâdece söz idi. Dünyânın en kudretli sözü: “Tanrı”. Kendisine ve bütün Türk dünyâsına zaferler kazandıran asıl oydu.

Han Erke, Şark’a Tengri inancını hediye etti. Erke Kağan, kendisi gibi Saka Türk'ü olan Asyanın peygamberlerinden Türk Bilge Sakyamunu Budha'nın öğretisini yaydı.

Vinaya sutrasında Bilge Buda; çamurdan bir tepe yapan küçük bir çocuğu işaret ederek... Gelecekte Kaṇiṣka'nın kendi adıyla bir tepe (Kurgan/Türk Mabedi) dikeceğini söylediği yazılıdır.

Erke Kağan kendisi gibi İskit Saka Türk'ü olan Peygamber Buda'nın sözünü tutmuş olmalı ki Asyanın dört bir yanına Türkçe "Tepe" adı verilen mabedler inşa ettirdi. Orada Tanrı inancını ve Buda'nın öğretisini yaydı.

Uzun yıllar Hindistan da mimarlık arkeolojisi araştırması yapan İskoç asıllı bir mimarlık tarihçisi James Fergusson FRS (22 Ocak 1808 - 9 Ocak 1886) Hint ve Doğu Mimarlık Tarihi adlı eserinde: "Arilerin/Aryanların  Turanlı bir Türk kavmi olduğunu M.Ö.3100 yılında kuzeyden aşağı inerek Hindistan'a geldiklerini daha sonra bölgeye İskit/Saka Türkleri, Kuşhan Türkleri, Akhun Türkleri olmak üzere bir çok Türk Turanlı akını olduğunu Asyadaki ilk mimari eserlerin Turanlılar (Türkler) tarafından yapıldığını, bu eserlerin batıya ariler tarafından da taşındığını Sakyamunu Buda'nın Turanlı olduğunu özellikle Kuşhan (Türk) Devleti kurucusu Kanişka (Erke Han) döneminde Tope (Türkçesi: Tepe) adı verilen mimari eserler yapıldığını Asyada 84.000 nin üzerinde Tope adı verilen mimari eser bulunduğunu ifade etmiştir. 

Türkçe Tope/Tepe adı verilen bu mimari eserler incelendiğinde; Türk Kurgan stilinin esas alındığı günümüzdeki Kubbeli (camiler, mescitler, türbeler,Hanlar vb.)mimari eserlerin /sekizgen Kümbet denilen mimari eserlerin, Selçuklu, Karahanlı, Gazneli, Osmanlı, Babürlü, Cengiz Han ve Kubilay Hanlığı, Timur Hanlığı, Safevi Türk Şahlığı olmak üzere bir çok Türk mimari eserin İskit/Saka Türk Mimari eserinin devamcısı olduğu, bugünkü Türk Mimarisinin İskit/Saka Türk Kağanlığının bir kolu olan Kuşhan Türk Kağanlığı Mimari eserlerinden doğduğu ve geliştiği açıkça görülecektir.

Türkolog Fatih Mehmet Yiğit