FATİH MEHMET YİĞİT

(PROTO) ÖN TÜRKLERİN ALTIN ÇAĞLARI:

Milattan önceki dönemlerde değişik coğrafyalarda hüküm süren Türk Uluslarının ve Türk Uygarlıklarının çağdaşlarına göre altın ve mücevherat sanatı başta olmak üzere ortak kültür kodlarına ve yüksek bir medeniyet düzeyine sahip olduklarını bahse konu kültür öğelerinin günümüze kadar geldiğini müşehade etmekteyiz. Bu sebeble Türklerin en eski çağlarına Ön Türklerin Altın çağı diyebiliriz.

MAYKOP TÜRK KURGANI VE ARKEOLOJİK KÜLTÜR SANAT ESERLERİ:

Türklere ait en eski Kurgan mezarı bugün halen Dağıstan, Kumuk, Hun-Balkar,Nart Türklerinin yoğun olarak yaşadığı Kuzey Kafkasya Dağıstan ve Adige bölgesi civarlarında tespit edilen ve M.Ö. 4000 lere tarihlenen Maykop Kurganlarıdır. Kurganların bulunduğu bölge Maykop Kültür bölgesi olarak adlandırılmaktadır. Bahse konu bölge daha sonraki tarihlerde İskit/Saka Türk Kurgan mezarlarının yoğun olarak bulunduğu yerlerdendir. M.Ö.4000 lerden günümüze kadar bölgede hep Türk halkları yaşamıştır. Buluntuların bir kısmı kuzey batı Kafkasya dağı eteklerinde bulunan Kuban Irmağı civarında bulunmuştur. Buradan ele geçen hazineler Berliner Museen; The University Museum,St.Petersburg Hermitage, University of Pennsylvania, Philadelphia ve The Metropolitan Museum of Art, New York arasında paylaşılmış olup bütün bu eserlerin hepsi bütün olarak ‘Maikop Hazineleri’ olarak adlandırılır.

Maykop Türk Kurganında bulunan eserlerden; Altın öküz heykeli Sümer Türklerine ait eserler ve Türkmenistan Anau bölgesindeki altın öküz heykeli ile benzer niteliktedir. Yine Maykop Kurganında üzerinde Türklerin en eski sembollerinden olan Kurt/Börü, Aslan(Pars), At,Geyik,Dağ keçisi hayat ağacı figürleri,Ok, kılıç,kama,balta,mızrak uçları, Tulpar( kanatlı at) altın and kadehi ile Türklerce sıklıkla kullanılan Türkuaz ve yeşim taşları ile süslü altın takılar bulunmaktadır. Maykop Kurganı ve içerisinde ki eserler kültürel devamlılık açısından ele alındığında İskit/Saka Türk kurganları ile bire bir aynıdır. Bahse konu eserlerden bir kısmı St.Petersburg Rusya Hermitage müzesinde halen sergilenmektedir. Ayrıca Maykop Kurganınım bulunduğu bölgede çok sayıda Türk Taşbaba (Balbal:Türk Ata ve Ana mezartaşları) mevcuttur. Bahse konu taşbabalardan bir kısmı Türkiye Hakkari ilimizde bulunan M.Ö.2500 yılına tarihlenen Taşbaba Türk mezar taşları ile aynı özelliktedir.

Fatih Mehmet Yiğit

1-Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat yakınlarında Anav bölgesinde yapılan kazılarda bulunan en erken M.Ö.5000-10.000 yılları arasında tarihlenen Türk Kültürüne ait arkeolojik eserler...

Altın Öküz/Boğa gücü ve hakimiyeti sembolize eder Oğuz Kağan Destanını anlatan eski Uygur metninde Öküz/Boğa resmedilmiştir. Altın Boğanın iki boynuzu Doğu ve Batı hakimiyetini temsil eder. Boğanın alnındaki taş Türklerin kutsal saydığı ve sıklıkla kullandığı Turkuaz yeşim/yada taşı

Kadim Türk Baş Tamgası

2-PROTO-TÜRKLERİN ALTIN ÇAĞINDAN...

Kazakistan Almatı Salagar bölgesi Issyk Kurgan isimli İskit/Saka Türk (Mezar) Kurgan'ından çıkartılan en erken M.Ö. 500 arasında tarihlenen İskit/Saka Türk Tigin'ine ait altın işlemeli kıyafetin bire bir replikasyonu ve kurgan buluntuları

PROTO-TÜRKLERİN ALTIN ÇAĞLARINDAN...

Doğu Kazakistan Çiliktin Kurganından (Ata Mezarından) çıkartılan ve Astana müzesinde sergilenen (M.Ö.5 YY. tarihlendirilen) İskit Saka Türk Beyine ait altın işlemeli kıyafetin bire bir replikasyonu.

1997 yılında Arzhan bölgesinde bulunan ve 2001 ila 2003 yılları arasında kazı heyeti tarafından incelenen İskit “kağanı” ve “hatun”un mezarındaki buluntuların C. Elizaveta Veselovskaya ve Ravil Galeev tarafından yapılan canlandırmaları.

PROTO-TÜRKLERİN ALTIN ÇAĞINDAN...

Kazakistan’ın batısında Terekti bölgesinde 2012 yılında keşfedilen hazine dolu bir kurganda (Türk Mezarı) bulunan İskit Saka Türk Hatununa (kadınına) ait kıyafetlerin Astana müzesinde sergilenen bire bir replikasyonu ve kurgan buluntuları

M.Ö. 8. yüzyıldan kalma mezar alanında bulunan bir başka Altın Adam. Badeştobe Şiliktinsky höyüğünde,

Türklerin Altın çağı İskit/Saka Türk kurgan mezarlarından çıkan (M.Ö.500'ler) dört Türk'e ait altın işlemeli elbiseler.

Eşik/Issık (Almatı bölgesi), Atırav (Batı Kazakistan), Şiliky (Doğu Kazakistan) 'da üç "altın adam" bulundu. Urzhare "altın kadın " (Doğu Kazakistan) bulundu.

PROTO-TÜRKLERİN ALTIN ÇAĞINDAN...

Kul-Oba (Ukraynaca/Rusça: Куль-Оба, Kırım Tatarca: Kül Oba) Ukrayna'da Kırım'ın doğusundaki Kerç şehri yakınında bulunan İskit Saka Türk kurganından (mezarından) çıkartılan İskit Saka Türk kültürüne ait (MÖ IV-V YY) altın mücevherat ve İskit Türk Sanat Eserleri...

M.Ö. 6 Yüzyıl İskit/Saka/Türk Altın takı sanat eseri üzerinde; Türklerin kadim sembolü Börü/Bozkurt, Dağ Keçisi (Dağ keçilerinin gövdesi Türklerin en eski tamgası olan Baş tamgası şeklinde) ve Hayat ağacı motifleri bulunmakta, obje uçlarında cıngıllı bulunmaktadır. Kadim Gök-Tanrı Türk kültür inancına göre kötü ruhları uzaklaştıran, Tanrı'nın en sevdiği seslerden birisi çan/çıngırak sesidir. Şaman Manyak kıyafeti ile Türklere ait eski takılarda sıkça bulunur. Bu şekilde olana cıngıllı denir. Ülkemizde bu şekildeki ucunda ses çıkaran eski takılara Türkmen cıngıllısı denir.Bu tür takıları takan kızlara eskiden "zilli" diye hitap edilse de Türkçede zamanla bu tabir olumsuz anlama evrilmiştir.

Sibirya Tuva Bölgesinde M.Ö.7. Yüzyıla tarihlenen Saka/İskit Türklerine ait kurgan mezarlardan birinde 20 kg altın mücevherat bulundu. Diğer kurganlarda da kazı çalışmaları devam etmektedir.

Haber Kaynağı: siberiantimes

PROTO-TÜRKLERİN ALTIN ÇAĞINDAN...

1999 yılında yapılan arkeolojik kazılar sonucu meydana çıkartılan Kazakistan'ın Atyrau bölgesi Araltobe Kurganından çıkartılan (MÖ I-II.YY ait) İskit Saka Türk Beyine ait altın işlemeli kıyafetin aslına uygun olarak yapılan bire bir replikası

Tavşan kaç, Tazı tut. Türkçe Deyim İskit Saka Türk Sanat Eseri: 1971 yılında Ukraynada, Boris Mozolevski başkanlığındaki Arkeolojik kazıda bulunan. Üzerinde bir çok hayvan tasviri bulunan muhteşem bir sanat eseri İskit pektoralı (M.Ö.500) Altın takı kolye ağırlık 1150 gram

İskit Türk takı sanat eseri:

Ukranya da 1971 yılında Boris Mozolevski başkanlığındaki Rus ekibin yaptığı Arkeolojik kazıda bulunan. Üzerinde bir çok hayvan tasviri bulunan muhteşem bir sanat eseri İskit pektoralı (M.Ö.500) Altın takı kolye ağırlık1150 gram.

3-Altay Dağları Ukok Yaylası Pazırık Türk (Mezar) Kurgan'ından çıkartılan en erken M.Ö. 300-2000 arasında tarihlenen Türklere ait bazı sanat eserleri, Dünyanın ilk (Türk) Halısı...

Kadim Türk kültürü geleneği Atlı Türk savaşçılarının Atlarının kuyrukları bağlı

Altaylar'da MÖ 3. yüzyıl olarak tarihlenen bu kurganda Arkeolog Sergei Ivanovich Rudenko'nun keşfettiği MÖ 5. yüzyıla ait eserler İskit Türk Sanatının eşsiz örnekleri ve Türk Kültürüne ait sembol ve motiflerle doludur...

Resimlerde gerekli açıklamalar mevcuttur....

Tarihin ilk dövmecileri Türklerdir.

İskit Saka Türk mezar kurganlarından çıkan bulgular bizlere bunu söylüyor.

(M.Ö.1000-500) Pazırık İskit Saka Türk Kurganından

Altay bölgesindeki Bitik taşlardaki Boynuzlu at resmi ile Pazırık Kurganı İskit/Saka Türk Atı başlığı ile aynı... Kadim Türk geleneği Atın kuyruğu bağlı...

Pazırık kurganındaki kadim Türk Kün-Ay/Ay-Yıldız sembolü

Pazarık kurganları M.Ö 3.yy ait kurt figürü.

Altay, Pazırık sınırı, Bolsoy #Ulagan Nehri Vadisi.

4-PROTO-TÜRKLERİN ALTIN ÇAĞINDAN...

Güney Türkistan (Kuzey Afganistan) Altın Tepe (Farsça:Tilya Tepe) ve bitişiğindeki Yemşi Tepe İskit Saka Türk Kurganından çıkarılan (MS 1.YY) altın mücevherat ve kurgan buluntuları.

(Kurgan bölgesinde hala Türkmenler yaşamaktadır ve bahse konu yer Türkmenistan ile sınır bölgedir.)

Afganistan/Güney Türkistan Tilia Tepe Kurganı İskit /Saka Türk sanatı

Mücevher de kullanılan yaş Türklerin kutsal saydığı ve sıklıkla kullandığı Turkuaz yeşim/yada taşı

Kün-Ay/Ay-Yıldız Türk motifli altın takı

Kadim Türk Kün-Ay/Ay-Yıldız sembolü

Uç kısmında Kurt-Ejder kabartması bulunan Hun Kağanlığı dönemine ait altın kartal tacı

Türk Hun Kağanlığı dönemlerine ait çift kurt ejder eserler

Çift Ejder figürü Türklerde Tanrının tüm evreni (Kozmosu) ve zamanı kuşatmasını, ruhların ve dileklerin Tanrı katına ulaşmasını, yaşam, ölüm ve doğumu, Tanrı ile kurulan iletişimi ifade eden bir sembol olarak kullanılmıştır.

İskit Türk Kağanlığı dönemine ait üzerlerinde Ejderha ve Çift ejder sembolü bulunan tarihi eserler

Yukarıda Türkmenistan- Afganistan arasında Anau adıyla tabir edilen Gonur Tillya Tepedeki Kurgan kazılarından çıkarılan M.Ö.2500 yılına ait olduğu değerlendirilen Çift Gök Ejder figürlü altın başlık

Ayrıntılı bilgi: https://turkologfatihmehmetyigit.blogspot.com/2020/04/eski-turkgok-tanri-inanc-sisteminde-ak.html?m=1

5-Kırım Kul Oba ve Aral bölgesi Aral Tepe İskit/Saka Türk (Mezar) Kurganlarından çıkartılan en erken M.Ö. 500-2000 arasında tarihlenen İskit/Saka Türklerine ait Altın mücevherat ve bazı sanat eserleri...

"Arkadaş" tabiri; savaşta bir birinin arkasını ölümüne kollayan, savaşta sırt sırta veren, can emanet edilen anlamında Türk Savaçılarınca kullanılmıştır. Günümüze değin dilimize ulaşmıştır.

Pers Ahamenüş kralı Kirus'u savaşta yenen Dünyanın bilinen ilk kadın hükümdarı olan İskit-Saka Türk kraliçesi Tomris Katun betimlenmekte Kirus'un kafası Tomris Katun'un ellerinde

İskit/Saka Türklerinde
Aynı kadehten
And içme ritüeli
Söze bağlılık ve kardeşlik yemini

M.Ö. 3.Y.Y. İskit Türklerine ait Kırım'dan çıkarılan tarihi eser

6-İtalya'nın Tiber ile Arno nehirleri arasında yer alan Etruria bölgesi merkezli yurt kuran Etrüsk Türklerine ait en erken MÖ 600-M.Ö.1500 yılları arasında tarihlenen Etrüsk-Türk Kültürüne ait arkeolojik eserler...

Çin yazılı kaynaklarında da yer alan Türklerin en eski Destanı olan Bozkurt destanı betimlenmektedir. Aşina(Dişi kurttan) süt emen çocuklar...

Görsel; M.Ö. 650 yıllarında Roma ve kuzeyindeki Etrüsk uygarlığına aittir. ( Villa Giulia Ulusal Etrüsk Müzesi'ndedir.)
Üzerinde Gamalı haç olarak bilinen Gök çarkı/Gök çıkrığı/Çarkı felek tamgası ile Oğuz (Kayı) tamgası mevcuttur.

Etrüsk Türk Sanat Eseri

M.Ö.8 YY. Etrüsk Türk Savaşçılarına ait kurt kafa (miğfer) savaşçı balığı

Etrüsk Türklerine ait Taş Balballar (Taş Babalar:Savaşçı Ata Mezar Taşları)

İtalya, Lunigiana bölgesinde bulunmuş eksi 300 ile Roma Dönemi arasında yapılmış balballar

Kaynak: Italian Waysı

Etrüsk Türk eseri Gök-Çarkı Tamgası İki Gök-Börü Bozkurt ve Umay Ana

Üzerinde Türklerin kadim sembolü sekiz köşeli yıldız ve Gök-Çarkı tamgası bulunan Etrüsk dönemine ait vazo

Etrüsk, Türk tarzı kuyruğu düğümlü Türk mitolojisi ve destanlarında yer alan Kanatlı Tulpar At

Tarquinia'daki Ara della Regina Tapınağı'ndan bir çift pişmiş toprak kanatlı at. Etrüsk, c. MÖ 350. (Ulusal Arkeoloji Müzesi, Tarquinia, İtalya)

Atın arka kısmındaki daire içerisindeki döngüsel desen tamga (Gök-Çarkının farklı bir betimlemesi) bir çok Türk eserinde ve mezar taşlarında mevcut. Ayrıca Atın kuyruğu Altay/Pazırık İskit/Türk kurganındaki At kuyruğu ile aynı şekilde bağlanmış...

Resim: Etrüsk Dönemi Sanat Eseri Kurt başlıklı Türk

ABD Gety müzesinde sergilenen vazo üzerinde Etrüsk Türk güreşçilerine ait güreş sahnesi (M.Ö.200'ler İtalya İber) ... Güreşçilerin birbirini tutma, kavrama şekli aradan 2000 yıl geçmesine rağmen aynı tutma tekniği ile halen Türkiye'de Kırkpınar güreşçilerimizce yapılmaktadır.

YAĞMALANAN ETRÜSK TÜRK SANAT ESERLERİ:

İtalya'nın Tiber ile Arno nehirleri arasında yer alan Etruria bölgesinde yaşamış ve MÖ 6. yüzyıla dek varlığını sürdürmüş bir halk olan Etrüskler diğer adı ile Turkanlar özellikle seramik sanatı, vazoculuk ile altın mücevherat sanatında oldukça ileri düzeyde idiler. Etrüsk Türk Devleti yıkıldığında Etrüsklere ait tüm sanat eserleri yağmalandı. Özellikle Vatikanda ki Papalık tarafından Etrüsk mezarlarının yağma edildiği tonlarca Etrüsk Altınının eritildiği yine Bronz eşyalarında eritidiği, Etrüsk Türk sanatına ait seramik ve vazoların Avrupanın dört bir yanında haraç mezat satılıp zengin feodal derebeylerin şatolarını süslediği tarihi vakadır. Bu yağmadan günümüze ulaşan bir çok Etrüsk Vazo ve seramik sanat eseri Avrupa ve ABD deki müzelerde sergilense de çoğu Etrüsk sanat eseri Greek Yunan ve Roma Medeniyetine ait eserler kategorisinde gösterilmektedir. Oysa bu sanat eserlerinde Türk Mitolojisi ile Türk kültürüne ait ögeler hayliyle mevcuttur.(Tulpar,Ok ve yay kullanan savaşçılar,Kurt börklü savaşçılar, Sekiz köşeli yıldız, Oğuz Kayı ve Baş Türk tamga ve motifleri gibi)

Sekiz köşelidir Türk yıldızı sembolü

Solda Etrüsk Türk kadın Okçu gösteri sporcusu resmedilmiş vazo sağda ise Kırgız Türk kadın okçusu

7-Tanrı Dağlarının kollarından Tarbagatay Dağlarındaki höyükte yapılan arkeoloji kazısında, 2.800 yıllık İskit soylularına ait olduğu tahmin edilen altın hazine stoku bulundu.

Doğu Kazakistan'ın çetin dağlarında, 2,800 yıllık 'Saka hazinesi' bulundu. Tarbagatai dağlarında Eleke Sazy yaylasında arkeologlar tarafından kazılan höyükteki mezardan 3 bin civarında altın eşyalar ve mücevher ortaya çıkarıldı.

Buluntular arasında çan şeklinde küpeler, işlemeli altın tabaklar, altın plakları, zincirler ve değerli taşlarla süslenmiş kolyelerle birlikte, giysileri süslemek için hazırlanmış altın boncuklar bulunuyor.

KUYUMCULUK TEKNİĞİ ÇOK İLERİ SEVİYEDE

Mücevherlerde kullanılan işçilik kuyumculuk becerisi açısından dönemine göre çok şaşırtıcı. Özellikle elbise süslemeleri mikro-lehim teknikleri kullanılarak yapılmış ki dönemi açısından olağanüstü bir kuyumculuk teknolojisi olduğunu gösteriyor.

8-Türk Alp kurganı...
Bulgaristan-Varna, M.Ö. 4600-4200.
Yapılan antropolojik araştırmalarda insanların ortalama 28 yıl yaşadığı ve erkeklerin ortalama 160 cm., kadınların ise 148 cm. olduğunu göstermesine karşın Mezar N 43'de yani görselde görülen erkek bireyin 40-50 yaş aralığında ve 180 cm. uzunluğunda olduğunu göstermiştir. Söz konusu krali mezardan ele geçen 1011 altın objenin toplam ağırlığı 1516 gramdır ve bu haliyle bölgedeki diğer 293 mezardan açık bir şekilde farklılık göstermektedir.

Ak Hun kase, bulunduğu yer Pakistan 5.yy, British Museum

İskit/Saka Türk Kağanlığının devamcısı olan Büyük Hun Türk Kağanlığına ait tarihi eserler....

9-Aşağıda Gök-Türk Kağanlığı dönemine ait sanat eserleri

Derleme: Fatih Mehmet Yiğit

Tang Hanedanlığı dönemi yapılmış nefis bir Türk-Moğol Atlı Okçu. (6-9.yy.)

Atın kuyruğu Türk usulü düğümlü. At dörtnala giderken, atın üzerindeki Atlı Figür ok atıyor. Çizmesi ucu kıvrık Asyalı göçebe çizmesi. Kemeri büyük yakalı kaftanı, bıyık şekli, uzun örgülü saçları ve elbette küpesi Türk özelliği gösterir. Nuray Bilgili.

Araştırma ve Derleme: Fatih Mehmet Yiğit

Çin'in Kansu bölgesinde, Türk-Moğol birleşimi halklardan olan Tuyuhunlara ait MS 5-7.yy arasına tarihlenen mezarlar ve birçok arkeolojik malzeme bulundu. Altından kuyruğu düğümlü atlar üzerinde Türk(part) atışı yapan erler, kanatlı atlar, dağ keçisi figürleri bunlardan bazılarıdır.