SOKRATİK DÜŞÜNME METODOLOJİSİ:

Sokratik metod adı verilen bu düşünce yönlendirme şekli, antik döneminin en meşhur filozoflarından Sokrates’in bilgiyi sınayarak öğretme yöntemidir. Bu metodda, Sokrates aslında karşısındakine yeni bir şey öğretmemektedir. O sadece bilineni anımsatmakta ve aslında ortada olan ancak gözardı edilen hakikati tekrar buldurmaktadır. Sokrates bunu ebelik olarak nitelendirir. Çünkü düşünceyi sorular sorarak ortaya çıkarır. Tıpkı bir bebeği yardımıyla doğurtan ebe gibi.

Sokratik metod genellikle yanlış varsayımları yıkma konusunda oldukça başarılıdır. Çok basit ve eğlenceli bir örnek vermek gerekirse, “müzik evrenseldir” iddiasındaki birine, sırasıyla şu soruları sorarsanız, söylediği savın tersini kendi kendi doğrulayacaktır.

1. İç anadolunun bir köyünde afrika kabile müziği dinlenir mi? – Dinlenmez.

Peki Grönland’da igloda yaşayan eskimolar, ege türküleri dinleyerek eğleniyor olabilirler mi? – Hayır, olamazlar.  (Soru aşaması)

2. Müziğin evrensel olması için her yerde aynı şekilde dinleniyor olması gerekli değil midir? – Evet, öyledir.  (İroni aşaması)

3. Öyleyse müzik evrensel midir? – Hayır değildir….  (Fikri doğurtma aşaması)

Sokratik yöntem 3 aşamalı olarak gerçekleşmektedir. İlk aşamada karşıdaki kişiye sorular sorularak onun neyi bilip neyi bilmediği araştırılır. İkinci aşama ironi (ironie) yani alaydır. Son olarak ise fikir doğurtulmaya (maieutique) başlanır. Kişi, bildikleri ve sorulan sorulara verdiği cevaplardan çıkarsadıkları sayesinde karşısındakinin bilgilerine ulaşır. Günümüz eğitim sisteminde Sokratik yöntem, buldurma yöntemi olarak uygulanmaktadır.

Bu yöntem günümüzde aktif öğretim yöntemlerinden birisi olarak etkili bir biçimde kulanılmaya devam etmektedir. Sizde bir dahaki münazara veya tartışmanızda sokratik metodu kullanmaya çalışın. Kendi fikrinizi tepeden inme bir şekilde empoze etmeye çalışmak yerine karşınızdaki kişinin fikrinin çarpıklıklarından yola çıkarak sorduğunu sorular ile sizin bakış açınızı karşınızdaki kişiye yansıtmaya çaba sarfedin. Bir süre sonra, kendinizi çok daha başarılı ve etkili bir biçimde ifade edebildiğinizi farkedeceksiniz.

SOKRATES ÜÇ FİLİTRE TESTİ:

Ünlü ve aksi filozof Sokrates bilginliği, farklı çalışan zihni ve otoriteyi sorgulayacak cesareti ile saygıdeğer bir ün yapmıştı. Bir gün Sokrates yol üzerinde bir tanıdığına rastladı ve adam ona; Ey Sokrates, senin o sevdiğin arkadaşınla ilgili ne duyduğumu biliyor musun? dedi. Bir dakika bekle” diye cevapladı Sokrates. Sonra şöyle devam etti;

Bana söyleyeceğin şeyi söylemeden önce izninle sana küçük bir test uygulamak isterim. Bu teste “Üçlü Filtre Testi” deniyor.

Üçlü Filtre mi? diye cevapladı adam şaşırdı ve kabul etti Sokrates’in teklifini.

“Şimdi’’ diye devam etti Sokrates. Benimle arkadaşım hakkında konuşmaya başlamadan önce, bir süre durup ne söyleyeceğini filtreleyeceksin. Buna neden üçlü filtre testi dediğimi de birazdan anlayacaksın.

İlk olarak birinci filtre, “gerçek filtresini” uygulayalım. Bana birazdan arkadaşım hakkında söyleyeceğin şeyin tam anlamıyla gerçek olduğundan emin misin?

Hayır, dedi adam biraz şaşırarak ve devam etti;

Aslında ben bunu sadece duydum ve… ‘’

Tamam, dedi Sokrates. Öyleyse, sen bu söyleyeceğin şeyin gerçekten doğru olup olmadığını bilmiyorsun. Şimdi ikinci filtreyi deneyelim, bunun adı da “iyilik filtresi.” Arkadaşım hakkında bana söylemek üzere olduğun şey iyi bir şey mi?

Şey, hayır. Aslında tam tersi…

Öyleyse, diye devam etti Sokrates, “Arkadaşım hakkında bana kötü bir şey söylemek istiyorsun ve bunun doğru olduğundan emin bile değilsin.” Adamın şaşkınlığı giderek artıyor, biraz da utanıyordu.

“Fakat yine de testi geçebilirsin, çünkü geriye bir filtre daha kaldı.” dedi Sokrates. “İşe yararlılık filtresi.”

Peki, bana arkadaşım hakkında söyleyeceğin şey benim bir işime yarar mı?

Adam duraksadı bu kez gerçekten kızarmıştı. “Hayır, aslında pek değil” diye cevap verdi.

“İyi” diye tamamladı Sokrates.

“Eğer, bana söyleyeceğin şey doğru değilse, iyi değilse ve işe yarar değilse, bana neden söyleyesin ki? Yani demem o ki, sen neden bahsediyorsun be adam?!”

http://filoji.com/sokrates-yontemini-kullanmayi-ogrendikten-sonra-girdiginiz-her-tartismayi-kazanacaksiniz/

http://filoji.com/dusunme-seklinizi-sarsacak-olan-sokratesin-uc-filtre-testini-gecebilecek-misiniz/